Kaş’ın Patara ve Fırnaz Koyu’nu yapılaşmaya açan karara yargıdan fren
Rıfat DOĞAN
ARTI GERÇEK -Antalya 4. İdare Mahkemesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Kaş’ın Patara bölgesi ve Fırnaz Koyları’nın bir bölümünün sit derecesini düşüren kararı hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kaş’ın Patara bölgesi ve Fırnaz Koyları’nın bir bölümün 1. derece doğal sit alanı olan derecesini "Doğal Sit-Kesin Korunacak Hassas Alan", "Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı" ve "Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı" olarak düşürmüştü. Bakanlık bu çalışmaları özel firmalara yaptırmış, bu karar büyük tepki toplamıştı.
TMMOB Peyzaj Mimarlar Odası, Mimarlar Odası Antalya Şubesi ve Kaş Turizm ve Tanıtma Derneği sit koruma alanlarını küçülten bu karara karşı yargı yoluna başvurdu. Davacılar davalarında "Bakanlık bünyesinde çalışma ekipleri oluşturulması gerekirken SİT'lerle ilgili çalışmaların ihale ile dışarıdan özel firmalara yaptırıldığını, bilimsel çalışmaların eksik olduğunu, önceki çalışmalar ve SİT statüleriyle ilgili değerlendirmelerin gözardı edildiğini belirterek yürütmenin durdurulmasını talep etti.
‘SİT DEVAMLILIĞINA GERİ DÖNÜLMEYECEK ŞEKİLDE ZARAR VERİR’
Antalya 4. İdare Mahkemesi’ne ulaşan bilirkişi raporunda "Kaş Gelemiş Mahallesi Patara, Kaş Yeşilköy Fırnaz Koyu ve Çevresi Doğal Sit Alanı Sonuç Raporu"nun birçok yönden teknik içerik olarak yetersiz olması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili sit alanı ayrımını bu raporun verilerine dayandırarak yapmış olması nedeniyle uygulamanın bölge sit alan vasfına ve devamlılığına geri dönülemeyecek şekilde zarar vereceği kanaatine varılmıştır" tespiti yer aldı.
‘BİLİMSEL GEREKÇELER ORTAYA KONULMAMIŞ’
Raporu esas alan mahkeme emsal niteliğinde bir karar vererek "Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte öngörülen usul işletilmeksizin ihale usulü ile bir şirkete hazırlattırılan ve teknik olarak yetersiz olduğu kanaatine varılan rapor dikkate alınmak suretiyle alınmış olması ve farklı kategorilere ayrılan alanların ayrı statü verilmesini gerektirir farklılıklarının bilimsel gerekçelerle ortaya konulamamış olması nedenleriyle hukuka uyarlık bulunmadığı kanaatine varılmıştır" dedi.
‘UYGULAMALARIN SÜRDÜRÜLMESİ HUKUK DEVLETİ İLKESİNE AYKIRI BİR DURUM YARATIR’
Ayrıntılı gerekçelere yer veren mahkeme Bakanlık kararının Patara ve Fırnaz Koyları için yapılaşma anlamına geldiğine dikkat çekerek "Hukuka aykırı olduğu saptanmasına rağmen uygulamanın sürdürülmesi, tüm eylem ve işlemleri hukuka uygunluk karinesine dayanan Hukuk Devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacak, dava konusu kararın uygulanması bölgenin doğal sit alanı vasfı ve devamlılığına geri dönülemeyecek şekilde zarar vermek suretiyle telafisi güç zarara neden olacaktır" ifadelerine yer verdi.
MAHKEMEDEN UYARI: İPTAL KARARI VERİLMEZSE ÖNCEKİ HALİNE DÖNÜŞ ZORLAŞIR
Mahkeme işlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmemesi halinde, hukuka aykırı bulunan işlemin etki alanına bağlı olarak doğal sit alanı açısından oluşacak zararın, işlemin uygulanmasına devam edilmesi halinde artacağını, yargılamanın sonunda verilecek iptal kararı ile önceki halin iadesi zorlaşacağını belirtti.
Mahkeme açıklanan nedenlerle, hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden yürütülmesinin durdurulmasına karar verdi.
AVUKAT KOÇ: ÖNEMLİ BİR KARAR
Davacı tarafın avukatlarından Tuncay Koç, karara ilişkin Artı Gerçek’e şu açıklamada bulundu:
"Sit alanlarını düşüren bir karara yürütmeyi durdurma. Kaş Patara ve Fırnaz koyunda 1. dereceden (kesin korunacak hassas alan) SİT alanlarını 2 ve 3. dereceye (sürdürülebilir koruma kullanma alanı) düşüren Çevre ve şehircilik Bakanlığı kararına yürütmeyi durdurma kararı verildi. Mahkemenin önemli bir saptaması; Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte öngörülen usul işletilmeksizin ihale usulü ile bir şirkete hazırlattırılan raporun yetersiz olmasıydı. Bu yönetmelikte çalışmayı Bakanlığın kendi birimlerinin yapması gerekiyor. Oysa uygulamada Bakanlık SİT alanları üzerinde ekolojik değerlendirme raporlarını özel şirketlere ihale etti. Bu karar bu açıdan çok önemlidir. Ayrıca, Patara'nın ve Fırnaz Koyunun da doğal olarak hala önemli olduğunu ortaya koymuştur. Bilirkişi raporları çok ayrıntılı idi. Mahkeme bu raporları göz önüne alarak karar vermiştir."
NE OLMUŞTU?
Birinci Derecede Doğal Sit alanı konumundaki Kaş ilçesi Gelemiş Mahallesi Patara bölgesi ve Yeşilköy, Fırnaz Koyu çevresi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 22 Ağustos 2017 tarihli oluruyla ’Doğal-Sit-Kesin Korunacak Hassas Alan’, ’Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı’ ve ’Doğal Sit- Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ olarak tescil edilmişti. Bakanlığın bu kararı da 9 Ocak 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
