Otizmli öğrenciler eğitimden uzaklaştırılıyor

Sultan Eylem KELEŞ

ARTI GERÇEK- Yönetmelikte özel gereksinimli öğrencilerin eğitim hakkına dair birçok husus yer alırken, uygulamada durum farklılaşıyor. Herhangi bir denetleme yapılmıyor. Bu da öğrencileri ve velileri kendi kaderleriyle baş başa bırakıyor. Özellikle özel gereksinimli öğrenciler için nitelikli ve sürdürülebilir eğitim çok önemliyken, bütün eğitim süreci, normal gelişimli öğrenciler baz alınarak yürütülüyor. Milli Eğitim Bakanlığı, sürekli normal gelişimli öğrenciler için açıklama yapıyor, özel gereksinimli öğrencilerin durumu belirsizliğini koruyor. Veliler, ‘'Çocuklarımızda telafisi mümkün olmayan kayıplar meydana geldi’' derken, otizmli öğrenciler 7 aydır çözüm bekliyor. Konuyu otizmli öğrenci velileri ve aynı zamanda İstanbul Otizm Gönüllüleri Derneği üyeleri olan Gökçen Kırımhan Hökelek, Sibel Şeker ve Sarah Başar ile konuştuk.

Pandemi öncesinde de birçok sorun yaşanıyordu, denetleme olmadığı için özel gereksinimli öğrenciler öğretmenlerin, okul idaresinin insafına terk ediliyordu. Otizmli öğrenci velisi Gökçen Kırımhan Hökelek, pandemi öncesinde yaşanan sorunları şöyle aktardı: 

‘’Okul yöneticileri ve öğretmenleri tarafından okulda istenmeyen, velisine onu okuldan alması için sistematik psikolojik şiddet uygulanan, biz onun için hiçbir şey yapamayız denen, sadece sınıfta oturmasına izin verilen, BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı) hazırlanmayan ya da sadece sorulduğunda ‘var’ demek için kendisi için göstermelik BEP hazırlanan ama genellikle uygulanmayan, her durumda dışlanan, yok sayılan, şiddet uygulanan ve yasal haklarına uygun eğitim ve öğretim hizmeti almayan bu öğrenciler, herkesin bildiği ama kimsenin etkin çözüm üretmeye yanaşmadığı ülke gerçeğidir.’’

SALGINLA BİRLİKTE OTİZMLİ BİREYLER EĞİTİM SİSTEMİNİN YOK SAYILAN ÖĞRENCİLERİ OLDU

Pandemiden önce okuldan istenmeyen özel öğrenciler, pandemiyle beraber yok sayıldı, görünmez kılınmaya çalışıldı. 23 Mart tarihinden itibaren uzaktan eğitim sistemine geçildi fakat bu uzaktan eğitim modülü özel gereksinimli öğrenciler için uygun bir sistem değil. Uzaktan eğitimin hızı, biçimi, içeriği, özel gereksinimli çocuklara verilmesi gereken ek desteklerinin bulunmaması gibi pek çok farklı sebeple otizmli çocuklar uzaktan eğitimden yararlanamıyor. Tüm eğitimler, normal gelişimli öğrencilere yönelikti, hala da öyle devam ediyor. Bunun sonucunda da, otizmli öğrenciler eğitimsizliğe mahkum ediliyor. Buna dair konuşan Veli Başar, "Ekran karşısındaki bir çalışma sistemi otizmli bireylere uyan bir sistem değil. Bugüne kadar çocuklarımızı hep tablet, televizyon ve telefondan uzak tutmak konusunda telkin edildik. Şimdi Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bu uzaktan eğitim sistemine yönlendiriyoruz’’ dedi. Başar, uzaktan eğitim sürecinin kaynaştırma öğrencisi için çok zor olduğunun altını çizerek, şimdiye kadar verilen eğitimi şöyle değerlendirdi: "Verimli geçmiyor. İletişim etkileşim olamıyor. Dikkati dağılıyor. Konsantrasyon sağlayamıyoruz."

Veli Sibel Şeker, çocukları masa başında oturtmanın zor olduğunu, otursa bile dersin kendisine uygun olmadığını vurguladı.

Pandemiyle beraber eğitimden uzaklaştırılan otizmli öğrencilerde birçok değişim yaşandı. Eğitimde Eşit Haklar Platformu, bu konuyu gündeme taşıyan ‘’Geri geri gidiyorum, çünkü okula gidemiyorum’’ başlıklı bir sosyal medya eylemi düzenledi. Veli Hökelek ise ‘’Çocuklarımız öğrendiği her şeyi unutmaya başladı. Davranış sorunları çıkmaya ve sosyal uyum becerilerinin çoğunu yitirdiler’’ diyerek çocuklarda telafisi mümkün olmayan kayıpların meydana geldiğini söyledi. Veli Sarah Başar ise, çocukların her anlamda geriye gittiğini, bu dönemin kayıp bir dönem olarak geçeceğini düşündüğünü ifade etti. Başar, ‘’Davranış problemleri ortaya çıktı. Bu eğitim sistemiyle tamamen çocukların zamanından gidiyor, yazık oluyor’’ diye konuştu. Veli Şeker de, yaşanan sorunların arasında en çok davranış problemlerinin ortaya çıkması olduğunu söyledi.

'KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİ RESMEN ARAFTA'

Milli Eğitim Bakanlığı’nın 23 Eylül tarihinde yaptığı açıklamaya göre, okullardaki destek eğitimi ikinci bir emre kadar durduruldu, geriye dönük telafi eğitimlerinin yapılıp yapılamayacağına ilişkin bir bilgi de verilmedi. Destek eğitim sınıflarının kapanması, kaynaştırma öğrencileri için ciddi bir sorun. Hökelek, destek eğitim sınıflarının kapatılmasından sonraki süreç için şunları söyledi: ‘’Öğretmenler, destek eğitim ücretlerini almadıkları için tam zamanlı kaynaştırma öğrencilerinin eğitimi ile ilgili çaba sarf etmediler’’. Veli Başar destek eğitim sınıflarının açılmasını istiyor: ‘’En azından çocukların birebir eğitim alabilme ihtimalleri vardı, artık o da yok. Uzaktan eğitime de dahil olamıyorlar. Kaynaştırma öğrencileri resmen arafta.’’

Veliler kişiye özel bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasını, uygulanmasını, destek eğitim sınıflarının açılmasını, telafi eğitimlerinin yapılmasını, isteyen ailelere evde ya da online olarak destek eğitimi verilmesini ve tüm bunların denetime tabii tutulmasını istiyor.

EĞİTİMDE EŞİT HAKLAR PLATFORMU: ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ FİİLEN SONA ERMİŞTİR

Eğitimde Eşit Haklar Platformu, konuya ilişkin yazılı açıklamada bulundu. Milli Eğitim Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nı göreve çağıran platform, ‘’Engelli çocukların eğitimi fiilen sona ermiştir’’ dedi. 

Salgın sürecinin başladığı Mart 2020’den bugüne verilen online desteklerin ‘hiç eğitim almamak’la aynı anlama geldğinin altını çizen platform, pandemi öncesinde dahi ihtiyaç duydukları ve hakettikleri eğitimi alamayan engelli çocukların bu koşullarda eğitim alma ihtimalinin kalmadığını söyledi. Eğitimde Eşit Haklar Platformu, ilgili bakanlıklara seslenerek taleplerini sıraladı: 

‘’Tüm kademelerde özel eğitim sınıfları ve özel eğitim okullarındaki eğitimlerin, kaynaştırma eğitiminin ve destek eğitim hizmetinin gerekli hijyen önlemleri alınarak ivedilikle başlatılmasını, bu noktada pandemi sürecinde ailenin tutumuna göre esneklik gösterilerek tercih eden aileler için hem online hem yüz yüze eğitim seçeneklerinin sunulmasını, yüz yüze eğitime erişimde sorun yaşayacak öğrenciler için uzaktan eğitim ve evde eğitim hizmetlerinin erişilebilirliğinin ivedilikle sağlanmasını, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden biri olarak ‘Herkes için kapsayıcı ve nitelikli eğitimin başarılması’ hedefini hatırlatarak  ‘Özel Gereksinimli Öğrencilerin Eğitimlerine Tekrar Başlayabilmeleri’ amacıyla ‘Hiçbir engelli çocuğu arkalarında bırakmayacak’ önlemleri ivedilikle sağlamaları için Milli Eğitim Bakanlığı, Aile Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı’nın birlikte çalışmalarını talep ediyoruz.’’

Açıklamanın detaylarına ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.