'Türkiye'de Sansür ve Otosansür 2023' raporu yayında: En fazla sansür televizyonda
Artı Gerçek- Kültür, sanat ve medya alanlarında faaliyet gösteren topluluk ve bireylerin karşılaştığı sansür, otosansür, yasak, engelleme, yalnızlaştırma gibi ifade özgürlüğü kısıtlamalarına karşı kurulmuş Susma platformu, 'Türkiye’de Sansür ve Otosansür 2023' yıllık izleme raporunun yedincisini yayınladı.
2023 yılında izleme faaliyeti çerçevesinde en az 209 sansür vakası kaydedildi.
2023 YILI İZLEME BULGULARI
Raporda, “Şüphesiz Türkiye’de yıl içinde yaşanan tüm sansür vakalarının bu sayıdan ibaret olduğunu söylemek mümkün değil. Elde edilen veriler, kamuoyuna yansıyanlardan oluşmaktadır, bu anlamda buz dağının görünen kısmı olduğunu söylemek yanlış olmaz. Her ne kadar rapora yansıdığından daha fazla sansür vakası olduğunu bilsek de elimizdeki veriler sanatsal ifade özgürlüğüne dair genel bir fikir vermesi açısından önem taşımaktadır.” ifadelerine yer verildi.
TELEVİZYON SANSÜRLERİNİN FAİLİ 'RTÜK'
İzleme bulgularına göre, yıl boyunca en fazla sansürle karşılaşılan alan, 51 vaka ile televizyon yayınlarına yönelik. Bu alandaki sansür vakalarının çoğunluğunun faili, en az 42 vaka ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) olmakla birlikte oyunculara yönelik adli soruşturma ve kovuşturmalar, yayın esnasında sahnelerin kesilmesi/buzlanması, oyuncuların sosyal medya paylaşımları nedeniyle iş akitlerinin feshedilmesi gibi çeşitli uygulamalara da rastlamak mümkün.
İkinci en fazla sansüre uğrayan alan ise müzik sektörü. Onu takip eden en az 23 vaka ile internet yayıncılığı ve dijital alan ve 22 vaka ile de yayıncılık-edebiyat.
2023’te en sık karşılaşılan sansür yöntemi, yüzde 41’lik oranla (yani 86 vaka ile) yasaklama ve engelleme oldu. Yasaklamaların büyük çoğunluğu müzik alanına yönelik. Bunu, 58 vaka ile idari yaptırımlar takip ediyor. RTÜK burada yine öne çıkmakla birlikte, bu kategoride Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun yıl içinde siyah poşete soktuğu yayınlara dair kararlar da yer alıyor.
SORUŞTURMA VE ADLİ TEDBİR UYGULAMALARI 3'ÜNCÜ SIRADA
Her alanda olduğu gibi kültür ve sanat alanında da adli süreçler kendi başına bir cezalandırma aracı olarak kullanılmakta. İsnat edilen suçlamalar arasında 'örgütlü suçlar', 'cumhurbaşkanına hakaret' ve 'halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama' öne çıkıyor.
Raporun devamı şöyle:
"Son yıllarda sansüre giden yolda bir yapı taşı olarak giderek daha fazla ön plana çıkan hedef göstermeler, 2023’te de devredeydi. 2023 yılında basına yansıyan, görünür bir şekilde gerçekleşen hedef gösterme sayısı en az 36 olarak tespit edilmiştir. Hedef göstermelerin aynı zamanda yasaklama, etkinlik iptalleri veya yargılama gibi uygulamalara da zemin hazırladığı sıklıkla gözlemlenmiştir." (KÜLTÜR SANAT)
