Dün, 7 Temmuz 2023 Cuma günü Resmî Gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanı kararları ile dolaylı vergiler, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde önemli artışlar gerçekleştirildi.
Söz konusu mali mükellefiyetlerde yaşanan bu artış toplumun büyük bir bölümünde büyük ve haklı bir infial yarattı.
Bu infial haklı bir infial ama meselenin bir de “ama” tarafı var.
ABD’nin kurucu babalarından, paratonerin mucidi Benjamin Franklin’in çok önemli bir sözü vardır: “Hayatta ancak iki şey gerçektir, kaçınılmazdır: ölüm ve vergi”.
Bu alemde almadan vermek sadece Allah’a ve anne-babalara özgü bir şey olsa gerek.
Üstad Kemal Tahir ”Devlet Ana” demiş ama devletin almadan verebilmek gibi bir özelliği yok, bir şey verecekse, mesela kamu hizmeti üretecekse, maaş ve ücret ödeyecek ise, mesela birilerine haklı ya da haksız kaynak aktaracak ise MUTLAKA verdiklerinin karşılığını vatandaşlardan alacak demektir.
1982 Anayasasının giriş bölümünde, sonra Allah’tan Anayasadan çıkarıldı bu saçma ifade, “Kutsal devlet” diye bir kavram (!) vardı, ben de öğrencilerle sohbetlerimde “1982 Anayasasının yapıcıları demek ki devleti Allah gibi, anneler gibi, almadan verebilecek bir kurum olarak görmüşler ama bu mümkün değil” derdim. Türkiye ekonomisinin başına zaten ne gelmiş ise bu çok yanlış devlet kurgusundan kaynaklandığını artık herkes çok iyi anlamıştır diye umuyorum. Meselenin “ama” tarafı da şu, şayet dolaylı vergilerin artışından ve dolaylı vergilerin haksız olmasından şikayet ediyorsanız şunları da düşüneceksiniz ve yapacaksınız:
1-Toplam vergi yükü içinde dolaylı vergilerin payının yüksekliğinden şikayet ediyorsanız eli yüzü düzgün, genelleşmiş, tüm vatandaşların, evet tüm, memuruyla, işçisiyle, emeklisiyle, askeriyle, serbest çalışanı ile +18 yaş vatandaşlarının gelir beyannamesi vereceği bir gelir vergisi sistemi düzenlemesini kanunlaştırmamız ŞART.
2-Tüm vatandaşların Amerikalıların meşhur sözünü, “there is no free lunch” sözünü, yani, “bedava yemek yok” sözünü içselleştirmeleri gerekiyor.
Devletten daha fazla hizmet istiyorsan bu artan hizmetin yükünün sana MUTLAKA artan vergi yükü olarak döneceğini iyi bileceksin ve bu artacak vergi yükünden şikayetçi isen de gerekli anayasal, yasal düzenlemelerin yapılmasının arkasında duracaksın.
Daha fazla hizmet istiyorsan daha fazla vergi de vereceğini iyi bileceksin.
Evet, Anayasa 73’de yazdığı gibi vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal amacıdır, bu doğrudur ama bizim ülkemizde herkes vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımından kendisinin, kendi çevresinin, kendi sınıfının, kendi meslektaşlarının bu yükün altına hiç girmeyeceği dengeli dağılımı anlamaktadır ve böyle bir anlayışla da ülkenin vergi konusunu çözmesi imkansızlaşmaktadır.
Unutmayalım Türkiye’de hala vergi sistemi içinde “basit usul” diye saçma sapan, çok haksız bir kategori yer alabilmektedir.
Basit usulde vergi vermeyi sürdüren insanlar oldukça yani devletin gerçek usulde vergilendirmekten çekinebildiği mükellefleri içeren bir sistemde hepimiz daha senelerce vergi konusunu konuşuruz, bu kesin.
Gelir vergisi kanununda yedi gelir unsuru tanımlanmaktadır, +18 yaş tüm vatandaşlarımızın bu gelir unsurlarından bir mali yıl içinde elde ettikleri gelirleri birleştirip TEK bir gelir beyannamesinde devlete bildirmedikleri bir vergi sistemine vergi sistemi demek mümkün değildir ama bizde durum hala böyledir ve bu sorunun çözümü yakın gelecekte de mümkün görünmemektedir.
Bu vergi meselesine kaçınılmaz olarak önümüzdeki günlerde devam edeceğiz.
Eser Karakaş: Kadıköy Saint Joseph lisesi muzunu. 1978’de Boğaziçi Üniversitesi İİBF’den mezun oldu. Doktorasını 1985 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde yaptı. 1996’dan itibaren İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü’nde profesör olarak ders verdi. Bahçeşehir Üniversitesi İİBF’de Dekanlık yaptı. 2016 yılında 675 sayılı KHK ile ihraç edildi. 2008 yılından itibaren Strasbourg Üniversitesi Science Po’da misafir öğretim görevlisi olarak bulunuyor.
