ABD ordusu çekildikten sonra Taliban Afganistan’ı elle geçirdi. Diğer ülkelere nazaran Rusya diplomasi çalışanlarını Afganistan’dan çekmeyi düşünmüyor ve bu örgütle ilişkilerinin normal olduğunu ifade ediyor. Moskova’nın bu kararı Taliban için bir test maiyetindedir ve Rusya yönetimi Taliban’ın nasıl hareket edeceğine bakacaklarını dile ediyorlar. Tabi bu çok riskli bir adımdır.
Rusya Taliban’ı onaylayacak mı? Afganistan’ın yeni yönetimine karşı yani Taliban’a karşı Rusya nasıl bir strateji belirleyecek?
Taliban Rusya’da terör örgütü olarak kabul ediliyor ve Rusya topraklarında yasaklanmış bir hareket. Ama şu anda Kremli yönetimi Taliban’la ilişkilerini devam ediyor. Temmuz ayında Rusya’da Taliban temsilcileriyle gerçekleşen toplantı sonrası Rusya Diş İlişkiler Bakanı Sergei Lavrov, Taliban hareketinin yönetimini "aklı selim insanlar" olarak adlandırdı.
Birçok uzman Taliban’ın kabul görülmesi ve yasalaşması için çok uzun bir yol kat etmesi gerektiğini dile getiriyorlar. Her şeyden önce BM kabul etmeli ve ulusal hukuk boyutunda kabul görmesi gerektiğini ifade ediyorlar. Bunlar olmadan Rusya Taliban’ı terör örgütü listesinden çıkartamaz.
Rusya Taliban’ı Afganistan’ın resmi yönetimi olarak kabul etme konusunda çok temkinli davranmaya devam edecek. Kremlin ani kararlar almayacak ve bu yönetimin nasıl bir biçime bürüneceğini izleyecek. Şimdilik bekle-gör konumunu alacak.
Rusya, Taliban temsilcileriyle ilk olarak 2018’de Moskova’da ve Afganistan’da görüştü. Rusya Dış İlişkileri Bakanı Lavrov, bizzat bu görüşmeleri gerçekleştirdi. Rusya Taliban’la kontak içinde olduğunu gizlemiyordu ve Taliban’ın Afganistan toplumunun bir parçası olduğunu dile getiriyordu. Lavrov, Rusya’nın amacının Taliban’ı silahlı mücadeleden vazgeçmeye ve Afganistan hükümetiyle ulusal diyaloğa geçmeye ikna etme olduğunu belirtiyordu.
Taliban, 1999 yılında açık bir biçimde Çeçenistan çetelerini destekledi, hatta Rusya’ya karşı kutsal cihat ilan etti ama bir yıl geçmeden tavrını değiştirdi.
2003’te Rusya Yüksek Mahkemesi, Taliban’ı terör örgütü olarak kabul etti ve yasakladı. Karar FSB’nın hazırladığı belgeler temelinde Genel Savcılığın talebi üzere alındı. Şu anda Moskova yönetiminin iki yolu var; ya tüm dünya gibi Taliban’ı bir bütün olarak terör örgütü olarak görmeye devam edecek ya da sadece bazılarını.
Rusya Taliban’ın Afganistan’ın tümünü kontrol edebilecek tek güç olarak görüyor ve bundan dolayı da muhatap alınması gerektiğini düşünüyor.
Rusya; Afganistan, Rusya, Çin, Pakistan ve ileride İran’ı bile ortak hareket etme yolunda adım attırabilecek güçtür. Rusya, Afganistan’ın kontrolünü sağlayabilecek bir güce yatırım yapmak istiyor. Böylece kendi ve KGAÖ sınırlarının güvenliğini sağlayabilecek, eroin kaçakçılığının önünü alabilecek ve terör tehdidini bertaraf edebilecek. Önümüzdeki dönemde bu gelişmelerin hangi yönde gelişeceğini göreceğiz.
