Ben hep şöyle bir soru soruyorum kendime: Rusya’nın Suriye savaşındaki hedefleri nelerdir? Yani Moskova’nın Esad’la, Suriye’yle ve Suriye halkıyla herhangi bir işi olduğu düşünmemek lazım. Doğruyu söylemek gerekirse umurlarında bile değil.
Öncelikler sıralamasında Suriye yok. Resmi olarak amaçlandığı açıklanan terörle mücadele gerekçesinin ise gerçek amaçlarla hiçbir alakası yok.
Tabii öncelikle belirlememiz gereken husus terörün salt askerî yöntemlerle yok edilmesinin mümkün olmadığıdır. Yani liderlerini, askerî komutayı, donanım hatlarını, komuta merkezlerini, cephanelikleri ve savunma hatlarını yok edebilirsin bu sadece onları yavaşlatır ve dağıtır ama yok edemez. Başarı elde etmek için terörü ortaya çıkaran gerekçeleri ortadan kaldıracak koşular oluşturulmalı.
Suriye çatışmasının konfigürasyonu çok karmaşıktır ve o bölgede fazladan tarafların çıkarları iç içe geçmiş. Bunlardan en aktif olanları: ABD ve ortakları, İsrail, Türkiye, Suudi Arabistan ve başka birçok güç var. Esad’dan yana olan ise Çin’in sessiz onayıyla Rusya, İran ve Lübnanlı "Hizbullah" hareketidir.
Rusya’nın hedefinde güçlü ve gelişmiş Suriye diye bir şey yok. Kendi konumunu korumak var. Suriye kimsenin umurunda değil. Ne Suriye’si zaten Rusya bir sürü sorunlarla boğuşuyor özelikle finansal-ekonomi alanında. Böylelikle eğer resmi açıklanan terörle mücadele hedefinin gerçeklerle hiçbir alakası olmadığı gerçeğinden yola çıkarak Suriye çatışmasının özelliklerini ve boyutlarını doğru belirleyebiliriz.
Yani terörle mücadele mümkün değil demiyoruz ama bu yaklaşımla olmaz, gerçekçi değil diyoruz. Mücadele için başka yaklaşım lazım ve çok daha geniş bir müdahale şart. Terörün oluşumunun önünü alabilmek için en az dört ülkede (Libya, Suriye, Irak ve Afganistan) kapsamlı mücadele lazım.
Böyle bir hedef sadece Rusya için değil onun ortakları Çin ve İran için de zor. Çünkü ABD çıkarlarına müdahale ve bundan çıkacak sonuçlar var. Oradan çıkış zor.
Rusya’nın iktidarı ve oligarşisi seçilmişler sınıfından çıkarılmış durumdalar, Batı’nın finansal ve ticaret ortamı dışına bırakılmışlar ve Rusya’ya sermaye aktarımının önü kapatılmış bundan dolayı da mecburen ya alternatif arayacaklar ya da barışma yolarını.
Bir daha tekrar edeyim Suriye ve Esad, Kremlin’in umurunda değiller. Eğer iktidarlarını ve gelirlerini korumak için Esad’ı satmak gerekecekse bir an bile düşünmeden bunu yaparlar. Buna hiç şüphemiz yok. Esad şimdilik sadece pazarlık ve kendi amaç ve çıkarlarına ulaşmak için bir figürandır.
Daha da ötesini diyeceğim. Eğer iktidar ve gelirlerini korumak için El Kaide, Taliban ve IŞİD’le görüşmeleri, kucaklamaları ve pazarlık yapmaları gerekecekse hiç tereddüt etmeden bunu yaparlar. Bu konuda Rusya iktidarı çok ilkesiz, acımasız, uzlaşmasızdır ve herhangi ideolojik ve manevi değerlerden yoksundur.
Bunun en bariz örneği "Türk Akımı" hattının inşaatı için Kürtleri satmasıdır. 2018 yılı başlarında "Türk Akımı" için yine Kürt bölgesi Afrin’i sattı ve İdlib’e yönelik askerî operasyonu gerçekleştirmemek için durdu.
Türkiye sürekli Rusya’yı sırtından vurmasına rağmen Moskova her seferinde Ankara’nın kucağına atlıyor.
Bundan dolayı da Rusya’nın Suriye’deki amaçlarına ulaşamayacağını söylüyorum. Birincisi, bırakmazlar. İkincisi, şu anda var olan müdahale çerçevesinde bu hedef ve amaçlara ulaşmak mümkün değil.
