İşxan Miroyev
Niye Ortadoğu, Moskova’dan pek çok şey bekliyor?
Bölgede yaşanan son gelişmeler Ortadoğu ülkelerinin ABD’den çok şey beklediğini ve bu beklentilerin gerçekleşmediğini gösteriyor. Moskova’dan ise çok şey beklenmiyordu ve bundan dolayı da Rusya’nın yaptıkları beklenenlerin çok üstünde oldu. Bu sefer de Moskova’dan beklenenler de yükseldi ve eğer Moskova bunlara cevap olamayacaksa o zaman bölge ülkeleri tekrar eski müttefikleri ABD’ye dönerler. Rusya’nın 2018 yılında Ortadoğu dış politikası gayet başarılı geçti ve Moskova bu sene de aynı sonucu elde etmeye çalışacak. Ama belirli sorunlarla karşılaşacak özelikle de elde etiklerinden dolayı.
Tabii ki Rusya’nın Ortadoğu’daki başarısı Suriye’dedir. Barıştan söz edilemezse de herkes Moskova’nın bu ülkede barış için oynadığı diplomatik rolün bilincindedir.
Bunun yanı sıra Moskova cihatçı gruplar dışındaki bölgede birbirine karşıt olan tüm önemli büyük onuncularla iyi ilişkiler kurmayı başardı. Mesela Moskova hem İran'la hem de en büyük düşmanı olan İsrail’le de iyi ilişkiler içerisindedir. Suudi Arabistan, BAE, Mısır'la ve onların düşmanı olan Katar'la da iyi ilişkiler içerisindedir. Zaten Türkiye’yle ilişkiler onun müttefikleri olan batı ülkelerinden de daha iyidir.
Ortadoğu ve Batılı ülkeler arasında birçok konuda, özelikle de insan hakları konusunda rahatsızlıklar var ve Moskova için bu konu önemli olmadığı için bu rahatsızlıklardan faydalanıyor. Sözde Filistin’i destekliyor ama Batı ülkeleri gibi yapmıyor, İsrail’i eleştirmiyor. Mesela Suudi Arabistan prensi, gazeteci Kaşıkçı'nın öldürülmesi ve Yemen savaşından dolayı suçlanınca Rusya devlet başkanı sessiz kalmayı tercih etti. Rusya devlet başkanı V. Putin’in bu bölge ülkeleri başkanlarıyla çekilen dostane fotoğrafları ilişkilerin ne kadar iyi olduğunu gösteriyor.
Rusya’nın Ortadoğu politikasının başarılı olduğunun diğer bir ispatı ise hiçbir bölge ülkesinin ABD’nin Rusya’ya karşı yaptığı yaptırımları uygulamamasıdır. Sonuçta bunun sayesinde Rusya bu yaptırımların zararlarını en az seviyeye indirmekle kalmadı aynı zamanda da Çin'e muhtaç olma konusunda da epey rahatladı. Büyük ihtimale bu 2019'da da devam edecek, tabii burada söz konusu olan Putin’in başarısından daha ziyade bu güçler arasındaki çelişkilerden faydalanabilmesi yatıyor. Tabii ki her şey Rusya başkanının istediği gibi yürümüyor. Mesela Suriye güçleri İsrail’in yaptığı hava saldırılarına karşı koymaya çalışırken Rusya uçağını düşürdükleri dönemde Rusya ve İsrail’in arasında epey gerginlik oluşmuştu. İsrail başbakanı Netanyahu, Putin’i ikna etmeye çalışmasına rağmen İsrail’in Suriye hedeflerine karşı hava saldırıları devam ediyor ve edecek de. Bu da Rusya’nın İsrail ve İran arasındaki çatışmayı, Hizbullah ve Esad rejimine karşı savaşını önleyemeyeceğini gösteriyor. Tabii ki Moskova, ABD’nin bu işe karışmasına da sevinmez, ki bu olasılık da yüksek. Eğer geniş boyutta ele alırsak Moskova'nın Ortadoğu’nun ABD’den olan yüksek beklentilerinden ve bu beklentilerin gerçekleşmemesinden faydalandığından söz edebiliriz.
Rusya’dan olan beklentiler ise fazla değildi ve o da o beklenenleri fazlasıyla gerçekleştirdi. Bundan dolayı da Rusya ne kadar çok başarı elde etse Ortadoğu’da o kadar çok şey ondan bekleyecekler. Ve bu beklentileri karşılayamadığı zaman bölgenin birçok gücü tekrar ABDye dönecek.