Beklenildiği gibi Putin Kırım'ın Rusya’ya katılma referandumunun yapıldığı gün tekrar başkan seçildi. 7 kişilik listeyle yapılan seçimde beklenenden daha fazla oy alarak kazandı. Yakında tekrar devlet başkanı yeminini edecek ve devlet başkanı görevinin dördüncü döneminin geri sayımı başlayacak. Anayasaya göre yemin gününde önce eski görevini devredecek yeni başkana. Yani kendi kendine. Sonra yeni başbakanı ve bakanlar kurulunu belirleyecek.
Son dönemde yeni başbakan olarak kimin atanacağı konusunda birkaç tahmin yürütülüyor. Bir kesim reformlar yapma girişimi adına üç kişinin öne çıkacağını söylüyor. Bunlar, Kudrin, Gref ve Nabiullina. Bir kesim ise Medvedev ile Putin arasındaki anlaşmanın Putin iktidarda olduğu süreçte devam edeceğini ve radikal değişikliklerin olmayacağını söylüyor. Bence bu iki tahminin ortası olacak. Bunun birkaç nedeni var. Birincisi, 2018 yılı hükümeti 2012 yılı hükümeti gibi 6 yıl devam edemez. Son yılarda devlet başkanının geri adım atma yolları tüketildi.
Putin ve çevresinin 2024 yılına kadar iktidarı rahatça sürdürebilmesi için Rusya’da "kanunlar iktidarını" değil de gerçek hukuk devletini oluşturabilmiş olması lazım. Ama maalesef son birkaç yıldır 1990'lı yıllardan daha kötü şekilde hukuk normlarının ihlali yaşanıyor. Rusya uluslararası antlaşmaları ihlal ediyor, azınlıkların haklarını ihlal eden yasalar çıkartıyor, seçim kanununu istediği gibi kullanıyor, emeklilerin maaşlarına el koyuyor ve buna benzer daha birçok ihlaller gerçekleştiriyor.
Bundan dolayı da -resmi propaganda ne derse desin- yeni başkanlık döneminin ana gündemi ömür boyu liderliği sürdürmek için çalışmak olacak. İşte bu şartlarda başbakanlık görevi çok kritik durumda.
Önümüzdeki yıllar sadece politik boyutuyla değil sosyal-ekonomik boyutuyla da geleceğe ilişkin kader belirleyen kararlar alma yılları olacak. İktidarın demografi politikası çöktü, sanayi durgunlaşmış, emekli maaşlarına el konulmuş. Emeklilik yaşının yükseltilmesi kesinleşmiş gibi ve bu da ileride değil 2021'de yapılacak. Vergilerin dondurulması da sona eriyor. Bu da vergilerin tekrar yükselişe geçeceğininin ve ekstra vergilenmelerin gelişeceğinin işaretidir.
Politikada da ciddi değişiklikler olacak, anayasal değişikliklerinden tutalım yeni seçim yasasına kadar, bilgi alma güvenliği kuraları sertleştirilecek ve yerel yönetim sistemi değişime uğrayacak. Bu değişikliklerin çoğu otoriter normların sertleştirilmesi için yapılacak ve vatandaşların, toplumun hakları kısıtlanacak. Zenginlere ilişkin ekstra vergilenme ve maaşların yükseltilmesi genel hayal kırıklığını düzeltmek için yetmeyecek. İşe yaramayan girişimlerin üstünü örtmek için Kremlin hükümeti sıfırlama girişiminde bulunarak yeni teknokratlar hükümetini oluşturacak ki bu hükümetin yönetimini de 2024'ten sonra Putin devralacak.
Kayda değer gelişme olarak önümüzdeki yıllarda oluşabilecek yeni toplumsal durum olabilir. Yani şimdi hepimiz gayet iyi biliyorduk ki 2011 yılında Putin Kremlin'e 6 yıl için değil de 12 yıl için döndü. Zaten tam da bunun için 2011 yılında protesto eylemleri -ki bu Kırım'ı Rusya’ya katmadan ve batıyla ilişkiler bozulmadan önce- gelişti ve 2012-2013 yıllarından başlayarak dışa yoğun göç başladı. Önümüzdeki süreçte Putin’in Rusya iktidarının süresiz olduğu daha da kesinleşecek. Bu anlaşıldıkça toplumsal ve insani yorgunluğun birikiminin olumsuz boşalması yaşanacak. Ayrıca yaptırımlardan dolayı gelişen kuşatılmışlığın devam etmesi, Suriye’deki durumun Afganistan benzeri gibi gelişmesi, Ukrayna’daki çatışmanın tekrar canlanması yaptırımların tekrar sertleşmesine götürecek, bu da ekonomik krizin ağırlaşmasını ve vatandaşın ekonomik refahının yükselmesine ilişkin umutlarının kırılmasını hızlandıracak.
Tüm bunlar bize Mayıs ayında Putin’in tekrar Medvedev öncülüğündeki bir hükümeti parlamentoya sunacağını gösteriyor. Tabi ki birkaç değişiklikle ama ana bakanlıklar değişemeyecek ve biraz daha gençleşmiş bir bakanlar kurulu oluşacak. Devlet Başkanı ve onun yönetimi ise yeni anayasal reformlarla ilgilenecek. Hatırlarsanız 2008 yılında Medvedev parlamentoda yaptığı konuşmada devlet başkanlığı süresinin uzatılması görüşünü savundu ve bence önümüzdeki aylarda bu tekrar gündeme gelecek. Buna ilişkin yasalar yavaşça 2019 yılında parlamentoda onaylatılacak.
Ve o zaman ulusal liderin öncülük edeceği hükümetin nasıl bir şey olması gerektiği konusunda Kremlin mecburen kafa yoracak. Hangi kişiler yer almalı ve nasıl hedefler önlerine konmalı soruları ciddiyet kazanacak. Tabi ki bunlar kısa vadede değil orta vadede gelişecek durumlardır.
