Rusya ordusunun Suriye savaşına müdahil olması birçok gerekçeyle eleştirilmeye devam ediyor. Eleştirilerin temel gerekçesi ise Rusya’nın Suriye Devlet Başkanı Başar Esad’a yardımının müttefiklik çerçevesinde yapıldığı ve Rusya’ya direkt olarak bir fayda sağlamadığı yönündedir. Bu savaşın hem can kayıpları hem de maddi zarar anlamında Rusya’ya çok pahalıya mal olduğu düşünülüyor.
Rusya müdahale etmeseydi bölgede durumun nasıl gelişeceğine dair tahmin yürütebiliriz. Her şeyden önce bu değişimler direkt olarak Rusya’nın bölgedeki yakın müttefikleri olan Suriye ve İran’ı etkileyecekti. Başar Esad devrilseydi, sadece yakınlarının yok edilmesiyle kalmayacak, birçok aşiret ve dini azınlıklar da etkilenecekti. Esad devrilseydi, Suriye’de bir süre daha muhalif gruplar arasında ve IŞİD’le savaş devam edecekti. Bunun sonucunda Suriye birkaç parçaya bölünecek ve ülkenin büyük kısmı teröristlerin elinde kalacaktı.
Tabi ki Suriye’nin yok oluşu sadece Rusya’nın Ortadoğu’daki çıkarlarına zarar vermekle kalmaz, dünyanın tek hegemonik gücü olan ABD’nin bölgedeki konumunu çok daha güçlendirirdi.
Suriye’den sonra ise Washington’daki şahinlerin ikinci hedefi İran olacaktı. İran’da istikrarın bozulması sadece Rusya’yı önemli müttefikinden yoksun bırakmayıp aynı zamanda Kafkas ve Orta Asya bölgesinde de kargaşa yaratırdı.
Suriye’nin dağılmasından en kârlı çıkacaklar olanlar el-Nusra, el-Kaide, IŞİD ve benzeri terörist gruplar olacaktı. Hatta diyebiliriz ki, bu terörist gruplar, Rusya’nın müdahalesine ve geriletmesine rağmen halen birçok ülke için tehdit unsuru olmaya devam ediyor. Eğer İslam Devleti yok edilmeseydi, küresel bir terör savaşı için ne kadar büyük imkânlar elde edeceğini düşünmek bile korkunç. Bazı uzmanlar, İslam Devleti ve diğer terör örgütlerinin Körfez ülkeleri, Suudi Arabistan ve Katar tarafından desteklenmesinden dolayı konumlarının çok daha fazla güçleneceğini belirtiyor.
Petrol ve gaz piyasasında çok etkili olan Körfez ülkeleri ve müttefikleri ABD, IŞİD’i kullanarak dünya enerji kaynakları piyasasını çok daha fazla kontrol edebileceklerdi. Bu, enerji kaynaklarının ihracatına bağımlı olan Rusya ekonomisine darbe indirecekti. Rusya, Suriye’de başarı elde ettikten sonra Suudi prensler ve Katar, petrol fiyatlarını dengelemek için Rusya’yla işbirliğine vardılar. Bu başarı olmasaydı bunu yapmazlardı. Uzmanlar, Suriye savaşına enerji kaynaklarının etkisini çok tartışıyorlar. Birçok uzman, Körfez ülkeleri ile ABD ve müttefiklerinin, Başar Esad’dan rahatsız olmalarının temel sebebi olarak, Esad’ın Katar’dan Türkiye üzeri Avrupa’ya doğal gaz boru hattı inşasını görüyor.
Suriye hükümeti bu projeyi 2009 yılında reddetti. Çünkü bu boru hattı müttefiklerinin, özellikle de Rusya’nın çıkarlarına tersti. Aradan iki yıl geçtikten sonra, tam da İran’la, İran gazının Avrupa’ya aktarılması anlaşmasının imzalanmasından önce Suriye’de savaşa dönüşen iç kargaşa başladı. Bu aktarım Türkiye dışından yapılacaktı. Yani eğer Katar ve Körfez ülkeleri kendi gazlarının Avrupa’ya transitini örgütleyebilselerdi bu, Rusya’nın konumuna çok ciddi darbe olacaktı. Buna bir de Rusya gazının esas transiti yapılan Ukrayna’daki istikrarsızlık eklenince, durum daha da vahim olurdu.
Bu ihtimalin sonuçlarının Rusya ekonomisine etkisi çok tartışılıyor. Bazı uzmanlar Katar gazının Avrupa’ya aktarılmasının Rusya’ya fazla zararının olmayacağını söylerken, bazı uzmanlar bu durumda Rusya enerji kaynaklarına ağır darbe vurulmuş olacağını dile getiriyor. Ama net olan şudur ki, bu doğal gaz boru hatları projesi gerçekleşseydi, Rusya ile ortakları Suriye ve İran ağır tahribata uğrayacaktı.
2011-2012 yıllarında Suriye savaşının başlamasıyla birlikte ABD de Rusya’ya karşı bir nevi küresel karakterli olan "soğuk savaş" başlatmış oldu. Bu durumda Rusya’nın herhangi bir müttefikini kaybetmesi, ABD’nin güçlenmesi anlamına gelecek.
Rusya için Esad iktidarının korunması, İran’la işbirliği, askeri üslerin yapımı ve Katar gazı boru hattının boşa çıkarılmasından gelecekte elde edilecek faydaları kestirmek zor. Ama uzun vadeli ulusal çıkarları düşününce, Rusya için Suriye iktidarının düşmemesinin, düşmesinden çok daha faydalı olduğu net. Bu açıdan Rusya’nın askeri operasyonu çok doğru bir karardır.
