Yılbaşında yaklaşık tüm yayın organlarında çıktı, Türk Lirası 2021 senesinde dünyadaki tüm ulusal paralar içinde ABD dolarına karşı en çok değer yitiren milli para oldu.
2021’de Türk Lirası ABD dolarına karşı yüzde 44.35 değer yitirmiş; üstelik, bu oran son müdahaleler ile birlikte düşen kur üzerinden hesaplanmış oran.
Dolar bu büyük Merkez Bankası ve arka kapı müdahaleleri olmasa ve 18 TL’de kalmış olsa idi, TL’nin ABD dolarına karşı değer yitiriş oranı daha da yüksek olacak idi.
Türkiye’yi yüzde 18.10 ile Arjantin Pesosu, yüzde 16.50 ile Şili Pesosu izlemiş.
Türk Lirasının ABD doları karşısında bu büyük değer yitiriş sürecinde çok farklı yorumlar yapıldı. Bu yorumlardan birisi de Türkiye’de TL cinsinden tüm varlıkların, menkul ve taşınmaz değerlerin dolar ve avro sahibi yurtdışı yerleşikler için çok ucuzlayacağı ve tüm varlıkların yağmalanacağı idi.
Birileri de, onlar için çok üzgünüm, bu muhtemel yağma ile Türkiye’ye döviz girişi gerçekleşeceği için çok memnundular. Ancak, Dünya Gazetesinde bu konuyla ilgili güzel bir yazı yayınlandı, beklenen yağma gerçekleşmemiş.
Muhtemelen en çok yabancı kaynak BİST’e (İstanbul Borsası) girmiş ama 2021 senesinde BİST endeksinin artışı bile yüzde 25 ile sınırlı, 2021 enflasyonunun (yüzde 36) epey altında.
Bu konuyu yani TL’nin çok büyük değer yitirişi sonrasında bile TL cinsinden varlıklar için beklenen yağmanın gerçekleşmemesini haberleştirenlerin çok girmedikleri bir konu var. Kanımca, bu konunun iyi irdelenmesi 2021, 2022 Türkiye’sini daha iyi değerlendirmeye yarayacaktır.
Cebinizde bir milyon dolarınız olsun, bu parayla nerede yatırım yaparsınız?
Bir milyon dolar yatırım anlamında büyük para değil ama yine de çok küçük bir işyeri, bir dükkan, iyi bir ev alınabilir çok sayıda yerde.
Ama, varsayın ki İdlib’de (Kuzey Suriye) cebinizdeki o bir milyon dolar ile çok güzel bir ev, bir küçük işyeri alabiliyorsunuz. Alır mısınız, paranızı İdlib’e yatırır mısınız?
Hadi diyelim ki, İdlib iyi bir örnek değil, çünkü çok karışık bir yer. Peki, o bir milyon dolarınızı Sudan’da ev, işyeri almak için kullanır mısınız? Mali’de, Venezuela’da, Libya’da, Irak’ta?
Yatırımcı risk alma güdüsünü çok çok aşan bir maceraperestliğiniz yoksa pek zannetmiyorum.
Diyebilirsiniz ki, Türkiye’nin o saydığım ülkelerle ne alakası var?
İçeriden manzarayı böyle görmeyebilirsiniz ama maalesef, hem de gerçekten maalesef, yabancı yatırımcı artık biraz böyle görüyor.
Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı, Süleyman Soylu’nun güvenlikten sorumlu bakan olduğu, yargının bittiği bir yere yatırımcı olarak hiç güvenmiyorlar, paralarını muhtemel büyük kar oranlarına rağmen buraya getirmiyorlar.
Ancak, bu sorun iyi ki sadece konjonktürel bir sorun, mesela 2004-2008 arasında dünya böyle görmedi ülkemizi çünkü ülke iyi yönetiliyordu, çünkü toplumsal, siyasal hedefte AB tam üyeliği vardı.
Bugün mevcut bu vahim sorun inşallah yarın yine olmayacak, rotasını tekrar AB hukukuna çevirecek Türkiye’yi yurtdışı yerleşikler artık Sudan, Libya, İdlib gibi görmeyecekler.
2021’de TL dolar karşısında eridi ama buna rağmen yurtdışı yerleşikler burayı yağmalamadılar.
Yarın ise, doğru politikalar ile TL ABD doları karşısında değer yitirmeyecek, belki değer de kazanacak ama buna rağmen yurtdışı yerleşikler Türkiye’ye kaynaklarını yağmalama için değil, yatırım yapmak için getirecekler.
