BM Genel Kurulu açılışı: Biden 'iyimser' veda etti, Guterres 'Dünyanın mevcut durumu sürdürülemez' dedi
Artı Gerçek - Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkelerin liderleri ve üst düzey temsilcilerini bir haftalığına New York'ta bir araya getiren BM Genel Kurulu'nun 79. oturumu başladı. İsrail'in 7 Ekim'den beri saldırdığı Gazze Şeridi'ndeki savaşı Lübnan'a taşıması ve Rusya-Ukrayna savaşının damga vurması beklenen BM Genel Kurulu'nda Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil ediyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in konuşmasıyla açılan Genel Kurul'da, ABD'deki 5 Kasım seçimlerinin galibine görevi devredecek Başkan Joe Biden son kez konuşma yaptı.
BİDEN'IN ÖNCELİĞİ UKRAYNA
"Her şeyin daha iyi olabileceğini, kendisinin kariyeri boyunca bunu gördüğünü, umutsuzluğa kapılmamak gerektiğini" söyleyen 81 yaşındaki Biden, "dünya çapında savaşlar sürerken bile umutsuzluğa kapılmamak gerektiği, kendisi siyasete girdiğinde savaş halinde olan İsrail ile Mısır'ın daha sonra tarihi barış yaptığı manzarasını" çizdi.
'PUTİN'İN SAVAŞI DA AMACI DA BAŞARISIZ OLDU'
Rusya'ya karşı savaşında zafer kazanana kadar Ukrayna'yı destekleme sözü veren Biden, "NATO müttefiklerimiz ve ortaklarımız ile 50'den fazla ülke, Rusya'ya karşı dik durdu. En önemlisi, Ukrayna halkı dik durdu. Bu salondaki insanlardan onlar için dik durmalarını istedim" diyerek şu vurguyu yaptı:
İyi haber şu ki, Putin'in savaşı da temel amacı da başarısız oldu. Ukrayna'yı yok etmeye kalkıştı, ancak Ukrayna hala özgür. NATO'yu zayıflatmaya koyuldu, ancak NATO her zamankinden daha büyük, daha güçlü, iki yeni üye, Finlandiya ve İsveç ile daha önce hiç olmadığı kadar birlik içinde. Ancak burada bırakamayız."
ORTADOĞU'NUN KAN GÖLÜNE DÖNMESİ: 'İSRAİL'İN MEŞRU SAVUNMA HAKKI'
ABD Başkanı, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği saldırılarda yüzlerce kişinin öldürülmesi ve rehine alınmasına atıfla "Dünyanın 7 Ekim'deki dehşeti aklından çıkarmaması lazım. Herhangi bir ülke, böyle bir saldırının bir daha asla gerçekleşmemesini sağlama hakkına ve sorumluluğuna sahiptir" sözleriyle İsrail'in 354 gündür saldırdığı Gazze'de 42 bin Filistinliyi öldürmesini mazur gösterdi.
'İSRAİLLİLER DE GAZZELİLER DE CEHENNEMİ YAŞIYOR'
"İran destekli binlerce Hamas teröristi, egemen bir devleti işgal etti... katletti...alçakça cinsel şiddet eylemlerinde bulundu... rehin aldı" ifadelerini kullanan Biden, "Rehinelerin aileleriyle görüştüm. Onlarla birlikte yas tuttum. Cehennemi yaşıyorlar" diyerek şöyle devam etti:
"Gazze'deki masum siviller de cehennemi yaşıyor. Yardım görevlileri dahil olmak üzere binlercesi ve binlercesi öldürüldü. Çok sayıda aile yerinden edildi, çadırlara yığıldı ve korkunç bir insani durumla karşı karşıya kaldı."
'HAMAS'SIZ GAZZE' MESAJI
"Şimdi tarafların (ateşkes anlaşması) şartlarını kesinleştirme, rehineleri evlerine getirme ve İsrail ile Gazze'nin güvenliğini Hamas'ın hükmü olmadan sağlama, Gazze'deki acıyı hafifletme ve bu savaşı sona erdirme zamanı."
'BÖLGESEL SAVAŞ KİMSENİN ÇIKARINA DEĞİL'
7 Ekim'den beri yönetiminin "tüm bölgeyi saran daha geniş bir savaşı önleme kararlılığıyla davrandığını" iddia eden Biden, "Neredeyse bir yıl sonra, İsrail-Lübnan sınırının her iki tarafında çok fazla kişi yerinden edilmiş durumda. Tam ölçekli bir savaş kimsenin çıkarına değil. Durum tırmanmış olsa bile, diplomatik bir çözüm hala mümkün" dedi. İsrail ile Filistin arasında iki devletli çözüm mesajını da verdi.
SON BİR 'DEMOKRASİ DERSİ'
Arada "40 yaşında gibi göründüğünü bildiği" esprisini ihmal etmeyen Demokrat Partili Başkan, demokrasi şampiyonluğu iddiasından son bir nakarat sunarak, diğer liderleri halklarını kendi kişisel hırslarının üstünde tutmaya çağırdı:
"Bazı şeylerin iktidarda kalmaktan daha önemli olduğunu asla unutmayalım. En önemli olan sizin kendi halklarınız. Asla unutmayın, biz insanlara hizmet etmek için buradayız, tam tersi değil. Çünkü gelecek, halkının özgürce nefes alma, özgürce düşünme, yenilik yapma, eğitilme, korkmadan açıkça yaşama ve sevme potansiyelini tam manasıyla ortaya çıkaranlar tarafından kazanılacak."
"Demokrasinin ruhu budur. Hiçbir ülkeye ait değildir."
GUTERRES: DÜNYA PATLAMAYA HAZIR BOMBANIN ÜSTÜNDE
BM Genel Sekreteri Guterres ise Biden'dan farklı bir tablo çizdiği konuşmasında şu vurguları yaptı:
* Dünya bir hortumun içinden geçercesine çok önemli bir değişimin içinden geçiyor. Karşılaşılan sınamalar, daha önce eşi benzeri görülmemiş türden ve küresel çözümlere ihtiyaç var. Buna rağmen jeopolitik bölünmüşlükler, derinleşmeye devam ediyor.
* Gezegen ısınıyor, sonunun nasıl geleceğini bilmediğimiz savaşlar şiddetle devam ediyor. Nükleer güç gösterileri ve silahlar karanlık bir gölge gibi çöküyor. Düşünmek bile istemeyeceğimize doğru ilerliyoruz: Tüm dünyayı içine alma riski taşıyan patlamaya hazır bir bomba.
* Dünyanın mevcut durumu sürdürülemez. Çözüm için için uluslararası sorun çözme mekanizmalarının etkin olması şart.
'KURAL, SUÇ, CEZA KALMADI'
* Dünyada, cezadan muaf kalma düzeyi ne siyasi olarak açıklanabilir ne de ahlaki olarak hoş görülebilir düzeyde. Sayıları artan bazı ülkeler, hiçbir ceza ödemeden kurtulma yolu buldukları düşüncesiyle uluslararası hukuk, BM Şartı ve uluslararası mahkemeleri çiğniyor. Başka ülkeleri işgal ediyor, tüm toplumluları yok ediyor ve kendi halkının iyiliğini göz ardı ediyor. Bunun sonucunda hiçbir şey olmuyor. Cezasız kalma durumu her yerde. Ortadoğu'da, Avrupa'nın kalbinde, Afrika boynuzunda ve ötesinde.
'DÜNYA, LÜBNAN'IN YENİ BİR GAZZE OLMASINI KALDIRAMAZ'
* Diğer taraftan Gazze'deki durum hiç sona ermeyen bir kabus gibi ve tüm bölgeyi içine çekme tehdidi barındırıyor. Bunun için Lübnan'a bakmak yeterli. Lübnan, İsrail ve dünya halkı, Lübnan'ın yeni bir Gazze olmasını kaldıramaz. Lübnan, felaketin eşiğinde.
* Hamas'ın 7 Ekim 2023 saldırısını meşru kılacak hiçbir şey yok. Aynı şekilde Filistin halkının topluca cezalandırılması da hiçbir şekilde meşrulaştırılamaz.
* Gazze'deki ölüm ve yıkımın hızıyla boyutu, daha önce görülmemiş düzeylerde.
İSRAİL'E SESLENDİ
* Uluslararası toplum ateşkes, esirlerin serbest bırakılması ve iki devletli çözüm için acilen harekete geçmeli.
* Bu hedefi daha fazla yerleşim yerleri inşa ederek, toprağa el koyarak, şiddeti artırarak engel olanlara sormak istiyorum: Bunun alternatifi ne? Dünya, çok sayıda Filistinlinin özgürlüğünü, haklarını ve onurunu yok eden tek devletli bir çözümü nasıl kabul edebilir?
* Soğuk Savaş'ta tüm zorluklara rağmen kurallar vardı, bugünse yok.
'ÇOK KUTUPLU DÜNYAYA GİDİYORUZ, AMA ARAFTAYIZ'
* Mevcut dünya düzeni artık tek kutuplu değil, çok kutuplu yönde ilerliyor. Araftayız ve burada giderek daha fazla ülke jeopolitik bölünmüşlükleri dolduruyor ve hesap vermeden istediğini yapıyor. Küresel eşitsizlikler küresel kurumlara yansıyor.
'BMGK'DE REFORM ŞART'
* BM Güvenlik Konseyi, İkinci Dünya Savaşı'nın kazananları tarafından tasarlandı. O dönemde Afrika'nın çoğu sömürge hakimiyetindeydi. Bugün hala BMGK'de Afrika'nın daimi üyeliği bulunmuyor, bunun değişmesi gerek. Finansal mimarinin de değişmesi gerek. Çok taraflı sistemin yenilenmesinin kolay olmayacağının farkındayım. Siyasi ve ekonomik güce sahip olanlar, bu değişimi engellemek isteyecek.
* Reform olmazsa parçalanma kaçınılmaz. Küresel kurumların meşruiyeti, itibarı ve etkisi azalır.
* Bugün gittiğimiz yol sürdürülebilir değil. Geçirdiğimiz büyük değişimleri yönetmek, hepimizin çıkarına olur. (CNN, Times of Israel, BBC, AA, Dış Haberler)
