Güney Kore'de Devlet Başkanı Yoon'un ilan ettiği sıkıyönetimi, parlamento geçersiz saydı
Artı Gerçek - ABD'de başkan seçilen Donald Trump'ın 20 Ocak'ta göreve başlamasıyla spot ışıklarının çevrileceği Asya Pasifik'ten beklenmedik bir haber geldi. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, yerel saatle gece vakti acil toplantı düzenlemesinin ardından, televizyonda aniden canlı yayına bağlanıp sıkıyönetim darbesine kalkıştı. Ancak hem halkın hem de muhalefetin sıkı direnişi sayesinde darbe girişimi, birkaç saat içinde başarısızlığa uğrama yoluna girdi.
Hem kendisi hem eşi yolsuzluk skandallarıyla birlikte anılan Yoon, kendisine karşı azil süreci başlatma girişimleri nedeniyle iktidarın felç edilmesi tehdidinin bulunduğunu iddia edip özgür ve anayasal düzeni korumak için ülkede acilen sıkıyönetim ilan etmekten başka çaresinin olmadığını savundu.
Muhalefeti hükümeti felç etmek, parlamentoyu rehin almak ve Kuzey Kore'ye sempati duyarak devlet karşıtı faaliyetlerde bulunmakla suçlayan Yoon, parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran muhalefetteki Demokrat Parti'nin bu hafta en üst düzey savcılardan bazılarının görevden alınması yönünde önerge vermesi ve hükümetin bütçe teklifini reddetmesi gibi demokratik hareketlerini kanıt olarak gösterdi.
#UPDATE South Korea's President Yoon Suk Yeol on Tuesday declared emergency martial law, saying the step was necessary to protect the country from "communist forces" amid parliamentary wrangling over a budget bill ➡️ https://t.co/ac22MSsR9j pic.twitter.com/mjFDrHvm0f
— AFP News Agency (@AFP) December 3, 2024
Yoon, "Özgür Kore Cumhuriyeti'ni Kuzey Kore komünist güçlerinin tehdidinden korumak, halkımızın özgürlüğünü ve mutluluğunu yağmalayan aşağılık Kuzey Kore yanlısı devlet karşıtı güçleri ortadan kaldırmak ve özgür anayasal düzeni korumak için sıkıyönetim ilan ediyorum" dedi.
Güney Kore parlamentosuna girişler engellenirken, Savunma Bakanlığı, "kilit komutanlarla" toplantı açıklaması yaptı. Ardından Genelkurmay Başkanı Park An-su'nun sıkıyönetim komutanı atanmasıyla indirilen demir yumruğun içindekiler dökülmeye başladı: Parlamento ve siyasi partilerin askıya alındığı, tüm siyasi faaliyetler, toplanma, gösteri, protestonun yasaklandığı, tüm medya organlarının hükümetin kontrolü altına alındığı açıklandı. Sıkıyönetim yasaklarını ihlal edenlerin, herhangi bir uyarı yapılmadan yakalanacağı belirtildi.
Başkent Seul sokaklarında askerler zırhlı araçlarla devriye gezmeye başlarken, anamuhalefetteki Demokratik Parti, sıkıyönetim yasaklarını tanımayıp milletvekillerini parlamentoda toplanmaya çağırdı. Yoon'un sıkıyönetim ilanının "anayasaya aykırı" olduğunu söyleyen Demokratik Parti lideri Lee Jae-myung, parlamentonun kararı geçersiz kılmaya çalışacağını duyurdu.
Bunun üzerine Güney Kore Silahlı Kuvvetleri parlamentoyu istilaya yöneldi. Askerler, çatısında askeri helikopterlerin kol gezdiği parlamento yerleşkesine yürüyerek girdi.
WATCH: Soldiers arrive at South Korea's parliament after president declares martial law pic.twitter.com/cZX4vsM34y
— BNO News (@BNONews) December 3, 2024
Ancak parlamento binasının girişine geldiklerinde, daha önce ulaşıp barikat kuran sivillerle karşılaşmalarıyla arbede yaşandı.
WATCH: Scuffles at South Korea's parliament as special forces take control under martial law pic.twitter.com/4gtnY7F1XS
— BNO News (@BNONews) December 3, 2024
Özel kuvvetler içeri girebilmek için sivillere müdahale edince karşı taraf yangın söndürücüleri sıkarak karşılık verdi.
The South Korean parliament voted to defy the country's president and immediately lift his martial law declaration. President Yook Suk Yeol had vowed to eliminate "anti-state" forces when making the declaration. https://t.co/rwFbOjmT5M
— The Associated Press (@AP) December 3, 2024
Milletvekillerinin de engellemelere rağmen parlamentoya girmesiyle içeride yeter sayıya ulaşıldı ve sıkıyönetime karşı oturum başlatıldı. Bunun üzerine askerler son çare olarak pencereleri kırarak binanın içine girmeye başladı. Ancak parlamento genel kurulundaki oylamaya katılan vekillerin tümü, sıkıyönetimi kaldırmak için oy kullandı. Güney Kore parlamentosunda sıkıyönetimin kaldırılması lehine 190 oy verilirken, aleyhine oy çıkmadı. 10 Nisan'daki seçimlerle oluşan yeni parlamentonun 300 milletvekili var.
Sıkıyönetim ilan etme kararına, Yoon'un mensubu olduğu muhafazakar Halkın Gücü Partisi'nin lideri Han Dong-hoon da "yanlış" tepkisini göstererek "halkla birlikte bunu durduracaklarını" söyledi.
Oylamanın ardından, sıkıyönetim kararını "geçersiz" ilan eden Parlamento Başkanı Woo Won-shik, "Devlet Başkanı, sıkıyönetim artık geçerli olmadığından parlamento kararına uygun olarak sıkıyönetimi derhal kaldırmalıdır. Ordu ve polis de parlamento kararına uygun olarak görevlerine dönmelidir" dedi.
Güney Kore ordusu karara uyup parlamentodan çekilirken, anamuhalefet lideri Lee, Yoon'u "diktatör" diye niteleyerek "iktidarının artık meşru olmadığını" belirtti.
Diktatörlüğe karşı sloganlar eşliğinde Yoon'un 'sıkıyönetim darbesine' karşı sokağa dökülen Güney Koreliler, parlamento oylamasının sonucunu, ardından yapılan açıklamayı ve askerlerin parlamentodan çekilmesini sevinç gösterileriyle karşıladı.
WATCH: People celebrating after South Korea's parliament blocks martial law and soldiers withdraw pic.twitter.com/K8GIbF98FV
— BNO News (@BNONews) December 3, 2024
Ancak 1980'den beri ilk kez sıkıyönetimin ilan edildiği, askeri yönetimler döneminin 1987'de bittiği Güney Kore'de sıkıyönetim komutanından, parlamento oylamasının geçersiz kılmayla sonuçlanmasına rağmen, devlet başkanı resmen kaldırana kadar sıkıyönetimin yürürlükte olduğu açıklaması geldi.
Parlamento ise savunma bakanlığı ve devlet başkanına sıkıyönetimin kaldırılması gerektiği yönünde resmi bildirim gönderdi. Muhalefetteki Kore'yi Yeniden İnşa Partisi lideri Cho Guk, "Devlet Başkanı Yoon'un parlamentonun sıkıyönetimi kaldırma kararına uymaması suç sayılacak" uyarısını yaptı. Anamuhalefet lideri Lee, "Yoon halka ihanet etti" diyerek orduyu, "gerçek bağlılığın devlet başkanına değil, vatandaşa olduğunu hatırlamaya" çağırdı.
Ardından Yonhap haber ajansı, Lee ve Yoon'un mensubu olduğu Halkın Gücü Partisi'nin lideri dahil bir dizi siyasi parti lideri hakkında yakalama kararı çıkarıldığını duyurdu. Habere göre ordu mensupları, Lee'yi yakalamak için ofisine baskın da düzenledi. Lee son mesajlarını yayımladığında araçla yolculuk ediyordu.
Diğer yandan başkent Seul'ün sokaklarında toplanan kalabalıklar, Yoon'u ve sıkıyönetim darbesini protesto etmeye devam ediyor. (Dış Haberler)
