Financial Times: Kuru 7 TL'nin altında tutmaya çalıştılar ama olmadı

ARTI GERÇEK - Dolar/TL kuru, koronavirüs salgını nedeniyle küresel piyasalarda yaşanan satış baskısına ek olarak 1 Mayıs cuma günü Türkiye'de piyasaların kapalı olması nedeniyle piyasanın da hacimsiz olmasıyla 7 TL'nin üzerine çıktı.

Koronavirüs salgınının yarattığı ekonomik endişeler, son dönemde bilançolarını açıklayan şirketlerin kârlarının düşük gelmesi ve çoğu ülkenin açıkladığı düşük ekonomik göstergeler, rezerv para ve güvenli liman niteliğindeki dolara ilginin artmasına yol açtı. Bunun üzerine dolar hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı güçlendi.

FINANCIAL TIMES: KURU 7 TL'NİN ALTINDA TUTMAYA ÇALIŞTILAR AMA OLMADI

Financial Times gazetesi de, konuyla ilgili haberinde Türkiye'nin kuru 7'nin altında tutma çabasını cuma günü hayata geçiremediğini belirtti.

Cuma günü 1 Mayıs nedeniyle Türkiye'de piyasalar kapalıyken, dolar 7,04 seviyelerine kadar yükseldi, günü 7,02 seviyelerinden kapattı.

Financial Times'a konuşan Merian Global Investors Gelişmekte Olan Ülkeler Tahvil Yöneticisi Delphine Arrighi, koronavirüs salgınının Türkiye ekonomisine yıllarca hissedilecek bir ekonomik yük bindirdiğini söyleyerek, Türk Lirası için endişeli olduklarını aktardı.

CUMA SABAHI AÇIK PİYASALARDA 300 MİLYON DOLAR SATILDI

TL'yi destekleme çabalarının TCMB'nin eriyen rezervleriyle iyice zorlaştığı belirtilen haberde, ismini vermeden konuşan Londra'daki bir işlemci, "Kamu bankalarının cuma sabahı açık piyasalarda 300 milyon dolara yakın para sattığını, ancak buna rağmen TL'yi 7'nin altında tutmayı başaramadıklarını" öne sürdü.

Türk Lirası, dolara karşı yılın başından beri yüzde 14 değer kaybetti.

Kimi uzmanlar ve analistler, dolar/TL kurundaki bu hızlı yükselişte TCMB'nin rezervlerinde görülen erimenin yol açtığı endişenin rol oynadığını düşünüyor. Uzun zamandır piyasalarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmasını engellemek için rezervlerini erittiği yönünde haberler var.

TCMB Başkanı Murat Uysal, perşembe günü, gazetecilere yaptığı açıklamada, herhangi bir kur hedefleri olmadığını söylerken, rezervler konusunda da endişe edecek bir durum olmadığını dile getirdi. Ancak Reuters haber ajansı ise TCMB rezervlerinin endişe verici boyutlara indiğini aktardı.

Bir gazetecinin Merkez Bankası'nın rezervlerinin eksiye geçtiği yönündeki yorumları hatırlatması üzerine Uysal şu yanıtı verdi:

"Olağanüstü bir dönemden geçiyoruz. Risk iştahı azaldı. Gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışı oldu. Bizim de diğer merkez bankalarında olduğu gibi dalgalanmalar ve rezerv seviyelerinde dalgalanma olabiliyor. İletişimimizde sıklıkla söylediğimiz gibi toplam rezervler üzerinden rezervleri değerlendirmek gerekir. Genel rezerv seviyemiz kısa vadeli yükümlülükler açısından bir sıkıntı olacağını değerlendirmiyoruz."

"Kur hedefi olmadığını son iki aydaki gelişmelere bakarak izleyebiliriz. Kur seviyesi ile ilgili bir savunma mekanizmamız yok" diyen Uysal, "Merkez bankalarıyla olan swap görüşmelerimizin devam ettiğini belirtmiştim. Bu dönemde daha da güçlendirme yönünde çalışmalarımız devam ediyor. Daha fazla sayıda merkez bankasıyla swap hattı kurulmasıyla ilgili süreç devam ediyor. Rezervlerdeki dalgalanmanın geçici olduğunu söyleyebilirim. Kurlar üzerindeki baskı giderek azalacaktır" demişti.

Uysal, "IMF ile kaynak ya da swap girişimimiz yok" ifadelerini kullandı.

SWAP YÖNTEMİYLE YABANCI PARA REZERVLERİ ERİTİLDİ

Türkiye'nin koronavirüs salgınına yanıt olarak, mart ayının ortasından bu yana 5 milyar dolar ile rekor düzeyde devlet tahvili satın aldığını belirten Reuters, aynı zamanda Merkez Bankası'nın kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmaması için nisan ayının ortasından beri swap yöntemiyle ve kamu bankaları aracılığıyla yabancı para rezervlerini erittiğini öne sürdü.

Reuters, işlemcilerin hesaplarına göre kamu bankalarının bu yıl 32 milyar dolar döviz sattığını ve bunun 2020'nin henüz ilk dört ayı geçmiş olmasına rağmen geçen yıl piyasaya yapılan müdahalelerin toplamına eşit olduğunu belirtti.

Kimi işlemcilerin hesaplamaları ise TCMB'nin net rezervlerinin eksiye düştüğünü öne sürüyor.

Reuters'in görüştüğü ve isminin kullanılmasını istemeyen işlemciler, kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmasının bugüne kadar kamu bankalarının döviz satışları ile sağlandığını söyledi. Ancak işlemciler, bu satışların sürdürülemeyecek olmasının TL üzerinde satış baskısı yarattığını dile getirdi.

Bir işlemci kendi hesaplamalarına göre TCMB'nin net rezervlerinin eksi 2 milyar dolara düştüğünü öne sürerek, "hiçbir ülkenin böylesine bir rezerv kaybını kaldıramayacağını" dile getirdi.

Bu durumun en çok Türkiye'nin bu yıl ödemek durumunda olduğu 170 milyar dolar döviz borcuna olumsuz yansıyacağı düşünülüyor.

Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities, bu hafta içi yayımladığı raporunda bu hızla giderse, TCMB'nin temmuz ayı itibarıyla rezervlerini eritebileceğini kaleme belirtti.

GEÇEN HAFTA BRÜT REZERVLER 1,3 MİLYAR DOLAR DÜŞTÜ

Perşembe günü TCMB'nin açıkladığı Haftalık Para ve Banka İstatistiklerine göre Merkez Bankası'nın brüt döviz rezervleri geçen hafta 1,3 milyar dolar düşerek 52,7 milyar dolara indi.

Toplam rezervleri ise geçen hafta 1 milyar 464 milyon dolar azalarak 86 milyar 447 milyon dolara geriledi.

TCMB'nin toplam rezervleri kamunun artan döviz arzı ve koronavirüse karşı alınan önlemlerin de etkisiyle şubat sonundan beri 21,4 milyar düşüşle 86,5 milyar dolara geriledi. 24 Nisan ile biten haftada bankanın altın rezervleri 33,8 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 52,7 milyar dolar oldu. TCMB'nin net rezervleri de şubat sonundan beri 38 milyar dolardan 25,2 milyar dolara geriledi.

TCMB'nin koronavirüse karşı ilk önlemlerinin hayata geçtiği 20 Mart ile biten haftada da toplam rezervlerindeki düşüş bir haftada 10,7 milyar dolar olmuştu. TCMB'nin aldığı ilk tedbirlerden biri, zorunlu karşılıklar uygulamasında reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalar için yabancı para zorunlu karşılık oranlarında tüm yükümlülük türlerinde ve tüm vade dilimlerinde 5 puan indirime gitmesi olmuştu. TCMB bu yolla bankalara 5,1 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsi likidite sağladı.

REESKONT KREDİSİ GERİ ÖDEMELERİNDE ÖTELEMEYE GİTTİ

Öte yandan, banka rezerv artışlarında en büyük kaynağı olan reeskont kredisi geri ödemelerine ötelemeye gitti. TCMB, 18 Mart -30 Haziran arasında vadesi gelecek şekilde toplam 7,6 milyar dolar karşılığı kadar reeskont kredisi geri ödemesini erteleme hakkı getirdi. İlgili tutar erteleme olması nedeniyle rezervlerde kalıcı düşüşe neden olmuyor ancak TCMB'nin bu kanaldan rezerv artışlarını ileri bir döneme öteliyor.

TCMB'nin geçen yıldan beri swap ile sağladığı dövize karşın rezervlerindeki düşüşte bir diğer belirleyici etken ise kamunun artan döviz arzı.

Bankacıların hesaplamalarına göre, 2019'un tamamında 30 milyar doları aşan kamunun döviz arzı bu yıl ilk çeyrekte 30 milyar doları aşmış durumda. İlgili veriler bankacılar tarafından ancak gecikmeli olarak hesaplanabiliyor ve TCMB'nin uygulamaya aldığı swaplar bankanın kendi rezervlerinde azalış olmasına rağmen brüt rezervlerindeki düşüşü sınırlıyor. Bankacılar TCMB'nin kendisine ait döviz rezervlerinin geçen hafta itibarıyla 2 milyar dolar eksiye geçtiğini hesaplıyorlar.