Dolarda tarihi rekor: TL yılbaşından beri yüzde 21 değer kaybetti

ARTI GERÇEK - Hafta başından bu yana değer kaybeden Türk Lirası, ABD Doları karşısında tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Dolar/TL kuru sabah saatlerinde yüzde 1 civarında yükselerek, 7,25 seviyesini aştı. Böylelikle dolar /TL Ağustos 2018'deki tarihi zirvesini de geçerek yeni bir rekor kırmış oldu.

Koronavirüs salgınının piyasalarda yarattığı endişe ile ekonominin hem üretim hem tüketim bacağında yaşanan aksaklıklar, çoğu para biriminde baskı yaratıyor.

Bu yılın başından beri TL, dolara karşı yüzde 21 değer kaybetti. Diğer gelişmekte olan kimi para birimlerinde yüzde 25'i aşan kayıplar yaşanıyor. Bazı para birimleri ise TL'den daha iyi bir performans gösteriyor.

Analistlere göre bu farkta kamunun artan döviz arzı ve petrol fiyatlarındaki düşüş belirleyici.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak dün uluslararası yatırımcılarla bir telekonferansta bir araya geldi. Bakan burada yaptığı açıklamada, Türkiye’nin serbest piyasa prensiplerinden sapmadığını, rezervlerin sağlam olduğunu söyledi.

RICHMOND FED BAŞKANI'NDAN OLUMSUZ TÜRKİYE AÇIKLAMASI

Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin, Türkiye ile swap anlaşması sorusuna "Ancak karşılıklı güven tesis eden ülkelere bu imkanın sağlandığı" cevabını verdi. Barkin, Türkiye veya başka ülkelere Fed ile para swap imkanı tanınması hakkındaki soruya, ancak "karşılıklı güven" ilişkisi tesis edilen ülkeler ile Fed’in swap anlaşması yaptığı cevabını verdi.

Reuters’ta yer alan habere göre, düzenlenen telekonferansta basının sorularını cevaplayan Barkin, "Her ülke ile kurulmaz" dedi. Barkin, Fed’in yabancı merkez bankaların tanıdığı imkanların piyasalara istikrar kazandırmayı amaçladığını, kaynak sağlamak için var olmadıklarına dikkat çekerek, Türkiye’nin halihazırda gecelik repo imkanını kullanabildiğini belirtti.

Fed yetkilisinin Türkiye ile swap anlaşması yapılmayacağının sinyallerini vermesi piyasalarda negatif yorumlandı.

KORONAVİRÜS TEDARİK ZİNCİRLERİNİ OLUMSUZ ETKİLEDİ

Türkiye'deki verilere bakıldığında, imalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) verisi, koronavirüs salgınını durdurmak için alınan önlemler nedeniyle nisanda tarihinin en sert düşüşünü kaydederek, 11 yılın en düşük seviyesi olan 33,4'e indi.

Endeks küresel finansal krizin en ağır etkilerinin hissedildiği Ocak 2009'da 32,9, Şubat 2009'da 33,4 değerini almıştı.

Fabrikaların koronavirüs nedeniyle kapatılması sonucu imalat ve yeni siparişler endeksleri nisanda sırasıyla 16,9 ve 17,8'e gerileyerek endeks tarihinin en düşük değerini aldı.

İmalatçıların satın alma faaliyetlerindeki zayıflama, koronavirüs salgınının tedarik zincirlerinde yarattığı tahribatı gözler önüne serdi. Siparişlerin teslim süresi anket tarihinin en uzun değerini alırken imalatçılar bazı tedarikçilerin kapanması nedeniyle hammadde ve lojistikte zorluk çektiklerini ifade etti.

Öte yandan, nisan ayı enflasyon verisi ise yıllık olarak yüzde 10,94 olarak açıklandı.

MERKEZ BANKASI REZERVLERİNDE ERİME

Kimi uzmanlar ve analistler, dolar kurunun geçen hafta 7'nin üzerine çıkmasında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) rezervlerinde görülen erimenin yol açtığı endişenin rol oynadığını düşünüyor. Uzun zamandır TCMB, kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmasını engellemek için rezervlerini erittiği yönünde haberler var.

Reuters haber ajansı, TCMB rezervlerinin endişe verici boyutlara indiğini aktardı.

Türkiye'nin koronavirüs salgınına yanıt olarak mart ayının ortasından bu yana 5 milyar dolar ile rekor düzeyde devlet tahvili satın aldığını belirten Reuters, aynı zamanda Merkez Bankası'nın kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmaması için nisan ayının ortasından beri swap yöntemiyle ve kamu bankaları aracılığıyla yabancı para rezervlerini erittiğini öne sürdü.

Reuters, işlemcilerin hesaplarına göre kamu bankalarının bu yıl 32 milyar dolar döviz sattığını ve bunun 2020'nin henüz ilk dört ayı geçmiş olmasına rağmen geçen yıl piyasaya yapılan müdahalelerin toplamına eşit olduğunu belirtti.

TÜRKİYE'NİN REZERVLERİ EKSİYE DÜŞTÜ İDDİALARI

Kimi işlemcilerin hesaplamaları ise TCMB'nin net rezervlerinin eksiye düştüğünü öne sürüyor.

Reuters'in görüştüğü ve isminin kullanılmasını istemeyen işlemciler, kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmasının bugüne kadar kamu bankalarının döviz satışları ile sağlandığını söyledi.

Ancak işlemciler, bu satışların sürdürülemeyecek olmasının TL üzerinde satış baskısı yarattığını dile getirdi.

Bir işlemci kendi hesaplamalarına göre TCMB'nin net rezervlerinin eksi 2 milyar dolara düştüğünü öne sürerek, "hiçbir ülkenin böylesine bir rezerv kaybını kaldıramayacağını" dile getirdi.

Bu durumun en çok Türkiye'nin bu yıl ödemek durumunda olduğu 170 milyar dolar döviz borcuna olumsuz yansıyacağı düşünülüyor.

Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities, geçen hafta yayımladığı raporunda bu hızla giderse TCMB'nin temmuz ayı itibarıyla rezervlerini eritebileceğini kaleme belirtti.

MERKEZ BANKASI BAŞKANI UYSAL: ENDİŞE EDİLECEK BİR ŞEY YOK

TCMB Başkanı Murat Uysal ise geçen hafta gazetecilere yaptığı açıklamada, rezervlerle ilgili endişe edecek bir durum olmadığını söyledi.

Bir gazetecinin Merkez Bankası'nın rezervlerinin eksiye geçtiği yönündeki haberleri hatırlatması üzerine Uysal şu yanıtı verdi:

"Olağanüstü bir dönemden geçiyoruz. Risk iştahı azaldı. Gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışı oldu. Bizim de diğer merkez bankalarında olduğu gibi dalgalanmalar ve rezerv seviyelerinde dalgalanma olabiliyor.

"İletişimimizde sıklıkla söylediğimiz gibi toplam rezervler üzerinden rezervleri değerlendirmek gerekir. Genel rezerv seviyemizde kısa vadeli yükümlülükler açısından bir sıkıntı olacağını değerlendirmiyoruz."

"Kur hedefi olmadığını son iki aydaki gelişmelere bakarak izleyebiliriz. Kur seviyesi ile ilgili bir savunma mekanizmamız yok" diyen Uysal, ayrıca şu açıklamada bulundu:

"Merkez bankalarıyla olan swap görüşmelerimizin devam ettiğini belirtmiştim. Bu dönemde daha da güçlendirme yönünde çalışmalarımız devam ediyor. Daha fazla sayıda merkez bankasıyla swap hattı kurulmasıyla ilgili süreç devam ediyor. Rezervlerdeki dalgalanmanın geçici olduğunu söyleyebilirim. Kurlar üzerindeki baskı giderek azalacaktır" dedi.

MERKEZ BANKASI'NIN BRÜT REZERVLERİ 1,3 MİLYAR DOLAR DÜŞTÜ

Geçen hafta açıklanan son TCMB'nin açıkladığı Haftalık Para ve Banka İstatistikleri'ne göre, Merkez Bankası'nın brüt döviz rezervleri önceki hafta 1,3 milyar dolar düşerek 52,7 milyar dolara indi.

Toplam rezervleri ise 1 milyar 464 milyon dolar azalarak 86 milyar 447 milyon dolara geriledi.