Petrolde rekor düşüş borsaları aşağı çekti: Dolar 6,95 seviyesinde
ARTI GERÇEK - Küresel petrol fiyatları dünya genelinde giderek tam doluluk seviyesine ulaşan depolama kapasitesi nedeniyle dün tarihinin en sert günlük düşüşünü yaşadı. Bu sabah saatlerinde ise petrol fiyatlarında bir miktar toparlanma görülüyor.
Batı Teksas Petrolü (WTI) mayıs vadelileri yüzde 300'ün üzerinde -40,32 dolara kadar geriledi. Bu, WTI fiyatında Mart 1946’da başlayan resmi veri tarihinin en dip düzeyi. Brent petrol ise (haziran vadelileri) yüzde 9'un üzerinde düşüşle 25,37 dolara kadar geriledi.
Analistlere göre, hedge fonlar bunu bir alım fırsatı olarak görüyor ve fiyatların koronavirüs önlemlerinin kademeli olarak gevşetilmesine paralel, dipten dönüş yapacağını varsayıyor. Öte yandan, depolama kapasitesindeki kısıtlar, petrol fiyatlarının kısa vadede çok güçlü bir yükseliş yaşayabilmesi önünde en büyük engel.
PİYASADA KULLANILMAMIŞ PETROL MİKTARINDA ARTIŞ
Koronavirüs salgının ABD ekonomisini ve dünya ekonominin büyük kısmını durma noktasına getirmesi ile birlikte, petrol işleyicileri çok az ham petrol kullanıyor.
Bunun sonucu piyasada kalan çok büyük miktarda kullanılmamış petrolden dolayı, Amerikan enerji şirketlerinde bu petrolü depolayacak yer kalmıyor. Petrolü koyacak yer kalmamasından dolayı da hiç kimse vadesi dolmaya yaklaşan kontratı almak ya da bulundurmak istemiyor.
22 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNE GERİLEDİ
Batı Teksas Petrolü (WTI) mayıs vadelileri haftanın ilk işlem gününde dün akşam saatlerinde yüzde 43’lük düşüşle 10,01 dolara kadar düşerek, 22 yılın en düşük düzeyine indi. Brent petrol ise (haziran vadelileri) yaklaşık yüzde 7’lik düşüşle 25,97 dolara kadar geriledi.
Ancak tarihte neredeyse hiç yaşanmamış bir durum yaşanıyor ve petrol vadelileri arasındaki fiyat farkı makası daha önce hiç olmadığı kadar açılıyor. WTI’da mayıs vadelilerinde gün içinde yaşanan düşüş yüzde 41 düzeyindeyken, haziran vadelilerinde düşüş yüzde 12 civarında gerçekleşti. Reuters petrol analizine göre, mayıs işlemlerinde 65 bin vadeli kontrat el değiştirirken, haziran için bu sayı 365 bin.
Sabah saatlerinde NYMEX Batı Teksas Petrolü (WTI) mayıs vadeli konratlar 1,5 dolar düzeyinde değerlenirken, haziran vadesine ait kontratlar 21,40 dolar düzeyinde. Brent petrolün varili için haziran vadesi 25,4 dolardan el değiştiriyor.
VADE DEĞİŞİMİ PETROL PİYASASININ ÇÖKMESİNE NEDEN OLDU
Petrol fiyatlarında yaşanan değer sert düşüşte petrol talebindeki düşüş ve arz fazlası sorunun yanı sıra vadeli piyasaların teknik özellikleri de etkili oldu. Bugün sona erecek olan Batı Teksas Petrolü (WTI) mayıs vadeli kontratını elinden çıkarmayan yatırımcıların mayıs ayı başında kontrat üzerinde yazan petrolü teslim alması gerekiyor.
Halihazırda haftalardır düşük seyreden fiyatları petrol stoklarını tarihi seviyelere taşıdığı için depolama sorunu yaşanıyor. Petrol depolamak için yer bulamayacak olan yatırımcılar, iki hafta içinde bu petrolü teslim almamak için elindeki kontratı bir para karşılığında değil; üzerine para vermeyi göze alarak elinden çıkarmaya çalıştı.
TRUMP: ŞİMDİ PETROL ALMANIN ZAMANI
ABD Başkanı Donald Trump, ABD'deki ham petrol fiyatlarının sıfır doların altına düşmesine ilişkin yaptığı açıklamada, "Bu düşüşün nedeni, kimsenin şu anda araba kullanmaması. Fabrikalar, iş yerleri kapalı" yorumunda bulundu.
Trump, "ABD olarak, stratejik petrol rezervimize 75 milyon varil petrol alacağız. Şu anda 75 milyon varil alacak kapasitemiz var. Şimdi petrol almanın tam zamanı" değerlendirmesinde bulundu.
Petrol fiyatlarındaki düşüşün "kısa vadeli" olduğunu kaydeden Trump, "Bu yaşanan, petrolün durumundan ziyade, mali bir durum. Piyasalarda bir tıkanma var, bu nedenle de fiyatlar düştü. Bir ay gibi bir zamanda ham petrol fiyatları 25-28 dolar aralığını görür, diye düşünüyorum" görüşünü paylaştı.
RUSYA'DAN YERLİ ŞİRKETLERE ÜRETİMİ "YÜZDE 20 KIS" ÇAĞRISI
Rusya Enerji Bakanlığı, ülkedeki petrol üreticilerinden petrol arzını şubattaki ortalama üretim seviyelerinden yaklaşık yüzde 20 oranında kısmalarını istedi.
Reuters'a konuşan kaynaklara göre, Rusya bu adımı atarak OPEC+ ülkelerinin petrol kesintisi anlaşması çerçevesindeki üretim azaltma yükümlülüklerini yerine getirmiş oldu. OPEC+ grubu arz fazlasını engellemek için mayıs ve haziranda günlük toplam 9,7 milyon varil üretim kesintisine gitmek için anlaşmışlardı. ABD ve Norveç gibi OPEC+'ın bir parçası olmayan diğer ülkeler de katılırsa, toplam küresel petrol kesintisi günlük 20 milyon varili bulabilir.
OPEC+ KESİNTİLERİ ÇARE DEĞİL
Price Futures Group kıdemli piyasa analisti Phil Flynn, "Asıl sorun piyasayı kurtarmak için gelen süvarinin (OPEC+ arz kesintilerinin) zamanında yetişemeyecek olması. Şu anda kimse petrol istemiyor veya petrole ihtiyaç duymuyor" değerlendirmesi yaptı.
Rystad Energy Petrol Piyasaları Direktörü Bjornar Tonhaugen ise "ABD’nin Cushing eyaletindeki depolama kapasitesinde kalan 21 milyon varillik alan gelecek haftalarda giderek tam kapasiteye ulaşacak" dedi.
Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezi Direktörü ve eski Beyaz Saray Enerji Danışmanı Jason Bordoff, "ABD gösterge petrolünün daha önce görülmemiş bir şekilde eksi 40 dolara inmesinin nedeni büyük ölçüde mayıs kontratının vadesinin yaklaşmasından dolayıydı. Ancak aynı zamanda, bu hareket, arz kesintileri ve OPEC + koalisyonunun üretim kısıntıları etkisini gösterene dek, ABD petrol fiyatları üzerinde etkili olan depolama kapasitelerinin dolması ile birlikte, mevcut yapısal sorunların da altını çiziyor" değerlendirmesinde bulundu.
Batı Teksas petrolündeki (WTI) ekstrem hareketler, ABD petrol piyasasındaki aşırı arz durumunun nasıl etkili olduğunu gösteriyor. Küresel gösterge Brent petrolü ise, ters yönde hareket ederek, Çin'deki talebin toparlanması ile birlikte varil başına 25 doların üzerinde işlem gördü.
Goldman Sachs'a göre, haziran vadeli WTI muhtemelen önümüzdeki haftalarda aşağı yönlü baskı ile karşılaşacak ve depoların dolması ile birlikte, ABD'deki petrol üretiminde "şiddetli bir yeniden dengelenme" meydana gelecek.
Petrol fiyatları, koronavirüsün yayılması ve bu yayılmayı durdurmak için alınan kısıtlamalar ve karantina tedbirlerinin tüketimi durma noktasına getirmesi ile sert düştü. OPEC+ koalisyonunun mart ayının başında dağılması durumu daha da ağırlaştırırken, ardından gelen üretim kısıntısı anlaşması, küresel talebin üçte birinin kaybolduğu bir ortamda oldukça geç kalmış ve küçük çaplı bir hareket olarak kaldı.
PETROL FİYATLARI BORSALARI AŞAĞI ÇEKTİ
Petrolde yaşanan rekor düşüşler başta Wall Street olmak üzere tüm dünyada enerji şirketleri için görünümü kötüleştirerek borsaları da aşağı çekti. New York borsası, ABD'de petrol fiyatlarının tarihte ilk kez sıfırın altına inmesinin ardından günü düşüşle tamamladı.
Kapanışta, Dow Jones endeksi 590 puanın üzerinde değer kaybetti ve yüzde 2,44 azalışla 23.650,44 puana geriledi. S&P 500 endeksi yüzde 1,79 kayıpla 2.823,16 puana ve Nasdaq endeksi de yüzde 1,03 azalışla 8.560,73 puana düştü.
DOLAR 6,95 SEVİYESİNDEN GÜNE BAŞLADI
Türk Lirası, koronavirüs endişeleriyle baskı altında kalmaya devam ediyor.
Dün 6,87'ye gerileyen, günü de 6,94'te tamamlayan dolar yeni günde 6,95 seviyelerinden başladı. Cuma günü dolar küresel risk iştahının toparlanması, bazı bölgelerde karantinaların azaltılması ve koronavirüs salgınında ilaç tedavisinde aşama kaydedildiğine dair haberlerle 6,83'e gerilemiş ancak burada kalıcı olamayarak yeniden yükselişe geçmiş ve Ağustos 2018'den beri ilk kez 6,95'in üzerine çıkmıştı.
Küresel piyasalar petrol fiyatlarındaki çöküşle bugün satıcılı seyretti. Mayıs vadeli ABD tipi ham petrolün varil fiyatı dün sıfırın altına indi ve eksi 40 dolardan işlem gördü. Bugün çoğu gelişen ülke para birimi de dolar karşısında değer kaybediyor.
Bu hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz kararı piyasaların radarında olacak. Genel beklenti, temkinli faiz indiriminin devam etmesi yönünde.
Türk Lirası, 17 Mart'taki TCMB toplantısından beri dolara karşı yüzde 8 civarında değer kaybetti.
HEDGE FONLARDA DÖNÜŞ UMUDU
Küresel enerji piyasaları analisti John Kemp, Reuters için dün kaleme aldığı köşe yazısında, "Hedge fonlar ham petrolün dipten döneceği görüşünde" diyerek, hedge fonların ve diğer varlık yönetimi şirketlerinin 14 Nisan ile biten haftada 29 milyon varil petrol vadeli ve opsiyon alımı yaptığını belirtti.
Mart ayından bu yana petrol pozisyonlarında bir artış olduğunu vurgulayan Kemp’in paylaştığı verilere göre, son 11 haftada portföy yöneticileri 668 milyon varil petrolü elden çıkarırken, son üç haftadaki alımlar 83 milyon varile geldi.
Fonlar sadece geçen hafta NYMEX ve WTI petrollerinde sırasıyla 24 ve 8 milyon varil net alım yaptı.
Ham petrol fiyatlarının yeniden yükseleceğine ilişkin beklentiler güçlense de yakıt fiyatlarına ilişkin pozisyonlarda yeterince giriş yok. Yakıtın büyük hacimlerde depolanmasının daha zor ve daha pahalı olduğuna da dikkat çeken Kemp, bu durumu yakıt fiyatlarında yükselişin hızlı olmayacağını belirterek, "Ham petrolün aksine, benzin, dizel ve motorin fiyatları baskı altında kalmaya devam ediyor" dedi.
