Bildirici: RTÜK daha pervasız davranacak!

Seda TAŞKIN

ARTI GERÇEK- Üst Kurul'da yapılan seçimde iki yıllık görev süresi biten Ebubekir Şahin, yeniden RTÜK Başkanı seçildi. Şahin’in iki yıllık başkanlık döneminde sansür ve nefret söylemi ayyuka çıktı. Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, Ebubekir Şahin’in AKP-MHP kontenjan çoğunluğuna dayanarak bugüne kadar nasıl yönettiyse bundan sonra ‘daha pervasız’ bir şekilde yöneteceği görüşünde.

İki yıldır yüksek cezalar, sansür ve kapatmalarla karşı karşıya kalan televizyon kanallarını, Ebubekir Şahin’in yeniden RTÜK Başkanlığına seçilmesiyle yeni cezalar bekliyor. RTÜK’ün, AKP iktidarının politikalarını eleştiren yayın kuruluşlarına dair yaklaşımı, bundan sonra gelecek cezaların da habercisi.

RTÜK üyesi İlhan Taşcı’nın hazırladığı rapora göre; 2020 yılı boyunca iktidara yakın kanallara yalnızca 400 bin TL para cezası verilirken, eleştirel yayın yapan kanallara ise tam 25 katına denk düşen 10 milyon TL’lik ceza kesildi. Hakkında 102 bin 500 şikâyet yapılan ve yılın en çok şikâyet edilen kanalı olan ATV’ye ise yalnızca bir kez idari para cezası verildi.

RTÜK, Halk TV’ye 12 kez idari para cezası, 10 gün boyunca süren 2 program durdurma, bir kez de 5 günlüğüne ekran karartma olmak üzere toplam 15 yaptırım, KRT’ye 3 kez idari para cezası, FOX TV’ye 9 kez idari para cezası verirken, bir kez de 3 ana haber bülteni durdurma cezası verdi.

İŞTE RTÜK’ÜN İKİ YILLIK SANSÜR UYGULAMALARI

Ebubekir Şahin’in görev süreci içinde sansür ve ayrımcılığın öne çıktığı bazı uygulamalar şöyle oldu:

• Kanal D ekranlarında gösterilen "Harry Potter Melez Prens" filminde ‘büyü’, ‘ruh emici’ ve ‘cin’ sözcüklerini sansürlendi.
• Netflix’te gösterime gireceği açıklanan, "Şimdiki Aklım Olsaydı" isimli dizi, çekimleri başlamadan hemen önce iptal edildi. Dizi, senaryosunda eşcinsel karakter olması nedeniyle RTÜK ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın engeline takıldı.
• Breaking Bad dizisinin devamı niteliğinde olan El Camino: A Breaking Bad filminin fragmanında sigaraya sansür uygulandı.
• Show TV’de yayınlanan Güldür Güldür Show'un eski bir bölümünün tekrarında 'Cumhuriyet' ifadesi sansüre uğradı.
• TV5’te yayınlanan bir programda konuşan gazeteci Etyen Mahçupyan’ın "Pelikan" çıkışı RTÜK cezasıyla sonuçlandı. RTÜK "İfade ve ithamlar neticesinde bir grubu hedef haline getirerek ve belirli olay ya da durumlarla ilgili olarak sorumlu tutarak toplumu ayrıştırıcı bir üslup kullanıldığı" yönünde bir karar verdi.
• RTÜK, CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır'ın Habertürk'te katıldığı programdaki sözleri nedeniyle kanala 5 kez program durdurma ve en üst sınırdan para cezası verdi.
• Netflix’te Washington’a yapılan bir saldırıda hükümetin çoğunluğunun öldürülmesinin ardından alt düzey bir yetkilinin ABD Başkanı olmasını anlatan Designated Survivor dizisinin Türkiye ile ilgili olan bir bölümü engellendi. Dizinin engellenen 2. sezon 7. bölümünde ABD Başkanı Tom Kirkman rolündeki Kiefer Sutherland ile Troy Caylak tarafından canlandırılan ‘Fatih Turan’ adındaki Türkiye’nin cumhurbaşkanı olan bir karakter karşı karşıya geliyordu.
• Kanal D’de yayınlanan "Kocan Kadar Konuş" filminde bir sahnede geçen "gay" kelimesi sansürlendi.
• RTÜK, Nisan 2019’da FOX Life kanalında yayınlanan "9-1-1" dizisine 3 kez program durdurma cezası verdi. "9-1-1" isimli diziyi de inceleyen Üst Kurul, dizide yaşlı bir erkek çiftin uygunsuz görüntülerinin, toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka, ailenin korunması ilkesine aykırı olduğu kanaatine vardı. Eylül 2019’da ise RTÜK, aynı diziye bu sefer de "eşcinsel ilişkinin konu edilmesi" gerekçesiyle program durdurma cezası verdi.
• RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, Aşk 101 dizisine dair Nisan 2020’de Akit’e verdiği demeçte "Ahlaksızlığa geçit vermemekte kararlıyız" dedi. Türkiye yapımı 3. Netflix dizisi Aşk 101, Twitter’da dizinin P&R çalışması kapsamında açıldığı düşünülen @love101netflix hesabının, "bizler renkli gökkuşağı altındaki karanlık insanlarız! Osman?" paylaşımının ardından nefret kampanyaları ile sosyal medyada hedef gösterildi ve RTÜK’ün gündemine girdi.
• RTÜK, Ağustos 2020’de TLC’de yayınlanan, "Sıra Dışı Hamilelikler" programında iki kadın ebeveynin hikâyesine, "toplumsal yapıyı bozucu nitelikte" olduğu iddiasıyla idari para cezası kesti.

‘RTÜK İKTİDARIN SOPASI OLMAYA DEVAM EDECEK’

RTÜK Başkanlığının yanında, TÜRKSAT ve Basın İlan Kurumu Yönetim Kurulları üyesi de olan Ebubekir Şahin’i istifaya çağırmasının ardında RTÜK üyeliği düşürülen, Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, RTÜK’ün sansür uygulamalarının devam edeceği görüşünde.

Bildirici, Artı Gerçek’e yaptığı açıklamada, Ebubekir Şahin’in AKP-MHP kontenjan çoğunluğuna dayanarak bugüne kadar nasıl yönettiyse bundan sonra ‘daha pervasız’ bir şekilde yöneteceğini söyledi.

Bildirici, RTÜK Başkan Vekilliğine kurul üyesi Arif Fırtına’nın getirilmesine ilişkin de "Zaten Şahin’e akıl hocalığı yapıyordu" dedi ve şöyle devam etti: "Bağımsız ve eleştirel kanalların cezalandırılması için RTÜK siyasi iktidarın sopası olarak kullanılmaya devam edecek. Bu seçimin Türkiye’de radyo ve televizyon yayıncılığına olumlu bir katkı sağlayacağını düşünmüyorum."

‘KENDİ AHLAK ANLAYIŞINI DAYATIYORLAR’

Ebubekir Şahin ve onu destekleyen RTÜK’teki çoğunluğun kendi ahlak ve siyasi anlayışını dayattığını söyleyen Bildirici, "Tüm dünya görüşlerini Türkiye’deki yayıncılığa dayatıyorlar. Bu sınırlandırmalar aynı şekilde devam edecek. RTÜK artık önümüzdeki süreçten itibaren sadece televizyon yayıncılığı değil, yeni çıkacak yasa itibariyle internet ortamında yapılan yayınlarla ilgili de lisans çalışmalarını sürdürüyor. İnternet ortamında da artık cezalandırma süreçlerini, fikir özgürlüğünün sınırlandırılması gibi bazı girişimleri somut olarak göreceğiz" dedi.