Rusya devlet başkanı Vladimir Putin Rusya ordusuna üçüncü kez Suriye’den çekilme emrini verdi. Peki kim eve döndü ve kim ve ne için kaldı?
Basın kaynaklarının verdiği bilgiye göre Rusya’nın şu anda Suriye’deki askeri varlığı Ağustos 2016 yılı seviyesine indirildi. O dönem Halep vilayetinde yoğun çatışmalar vardı. Ayrıca iki Rus üssü de Suriye’deki varlığını sürdürecek. Suriye’deki Rus ordusunun komutanı General Sergei Surovkin Rusya Devlet Başkanı’na askerlerin Suriye’den çıkarılamaya başladığına dair tekmili verdi. Şu ana kadar 23 uçak ve 2 helikopter Suriye’den Rusya’ya döndü. Askeri polis gücü, özel kuvvetler, askeri hastane çalışanları ve mayın ekibi de çekildi. Kasım ayında Hmeymim üssünde 41 uçak bulunmaktaydı. Son 6 ayın en yüksek uçak sayısıdır bu. Resmi verilere göre en yoğun dönemde 69 uçak Suriye’de bulunuyordu.
ABD tarafı ise kayda değer bir çekilmeyi gözlemlemediklerini vurguladı. Pentagon Temsilcisi Adrian Rankin Galloway, "Rusya’nın Suriye’den çekilme konusundaki açıklamasından sonra herhangi ciddi bir çekilme olmadı" dedi.
Suriye muhalefet temsilcileri de Rusya’nın çekilmesine pek inanamadıklarını açıkladılar. Suriyeli askeri uzman Ali Nasif, "Rusya uçaklarını tamir ettikten sonra tekrar döner" diye konuştu.
Hatırlatalım ki Rusya halen iki tane üs bulunduruyor Suriye’de. Rusya ve Suriye arasında Hmeymim hava üssü ve Tartus’taki gemi limanının kiralamasına ilişkin 49 yılığına anlaşma imzalandı. Bundan dolayı da Rusya’nın tümden Suriye’den çekilmesi söz konusu olamaz. Birkaç gün içinde teknik donanım ve sonra da askerler çekilir.
Ama daha önce de olduğu gibi yaklaşık 9 ile12 adet arası Su-24 ve Su-30 uçakları Suriye’de kalacak. Su-24 uçakları havadan destek amacıyla kullanılmakta idi ve gerektiğinde yine aynı görevi devam ettirecekler ve Suriye ordusunun operasyonlarına destek sunacaklar. Su-30 uçakları ise bölgedeki Rusya üsleri ve gemilerinin korunmasıyla ilgilenecek.
Bununla beraber hava savunma sistemi de Suriye’deki varlığına devam edecek. Putin Mart ayındaki açıklamasında hava savunma sistemlerinin kalıcı olarak Suriye hava sahasının korunmasını üstleneceğini söylemişti. Tek netleşmeyen konu helikopterlerin ne için kullanılacağı. Rus yetkililer iki Ka-52 helikopterini çekeceklerini açıkladı ama onların dışında Suriye’de Mi-35 ve Mi-28H helikopterleri de bulunmakta ki bu helikopterler IŞİDe karşı savaşta yoğun olarak kullanıldı.
Tabii ki istendiği zaman Rusya buradaki varlığını hızlı bir biçimde çoğaltabilir. Uzun menzili "Kalibr-HK" yüksek isabetli "hava-kara" füzeleri ve stratejik uçaklar da kullanılabilir.
Rusya Savunma Bakanlığı Suriye’deki askeri varlıklarını çok ciddi oranda azaltacaklarını açıkladı. Resmi olarak ne kadar askerin Suriye’de bulunduğunu açıklanmamakla birlikte, yaklaşık 4 bin Rusya askerinin Suriye’de bulunduğu sanılmakta.
Sergei Surovkin’in açıklamasına göre Rusya hava güçlerinin yardımıyla Suriye ordusu, 67 bin kilometrekare araziyi, binlerce köyü, ve 78 petrol yatağını özgürleştirmiş. Rusya uçakları toplam 6.956 kere kalkış yapmış. Helikopterler 7 binden fazla uçuş yapmış. 32 bin terörist, 300 tank ve 12 binden fazla teknik araç gereç imha edilmiş.
Rusya şimdiye kadar Suriye savaşında 45 şehit vermiş ve 13 teknik araç kaybı yasamış. Rusya hava güçlerinin Suriye’deki operasyonu 30 Eylül 2015 yılında başladı. Bu süre zarfında Rusya Devlet Başkanı üç kere geri çekilme talimatı vermiş. İlk talimat 14 Mart 2016 yılında açıklanmıştı. O zaman Putin hedeflerini gerçekleştirdiklerini açıklamıştı. Aralık 2015’te Putin tekrar askeri varlığını azaltma kararı almıştı. Nedeni ise Beşar Esad ve silahlı muhalefet arasında sağlanan anlaşma idi. Taraflar çatışmaları durdurmaya ve barışçıl görüşmelere başlama konusunda anlaşmıştı. Üçüncü aşama ise terörün tümden bitirilme aşaması idi. Hükümet ordusu Palmira ve Deyr Zor’un kontrolünü sağladı. Irak-Suriye sınırındaki güneydoğudaki teröristler yok edildi.
Uzmanların görüşüne göre bu seferki geri çekilme kararı kesin. Teröre karşı başarılı oldukları ve Rusya’nın bölgedeki konumunun güçlü olduğu bir dönemde çekilmenin daha yararlı olduğu düşünülmekte.
Ancak buna rağmen bir sorun var: Teröre karşı savaş daha yeni bir biçim kazanmış durumda ve terörü tümden yenmek mümkün gözükmemekte. Zaman bunu gösterecek.
