İşxan Miroyev
Suriye’de yeni Rusya özel silahlı şirketi
Son dönemde Suriye’de çatışmalarda yer alan ve daha önce adı hiç duyulmayan "Patriot" isimli özel bir silahlı güvenlik şirket ortaya çıktı.
"Patriot" şirketi hakkında birkaç tane basın kuruluşu, savunma bakanlığında çalışan bir subay ve emekli asker kuruluşları bilgi paylaştı. Bu özel silahlı şirketin adı "Vagner" özel silahlı şirketinin de yer aldığı listede var. Bu listeyi emekli general-albay Leonid Ivaşov, uluslararası sivil kuruluş olan "Onur ve Anavatan" başkanı Vladimir Petrov ve "Genel Rusya Subaylar Birliği" komite başkanı Yevgeni Şabayev hazırlayıp Kremlin’e sundu. Amaç bu şirketlerin bünyesinde çatışmalara katılan Rusya vatandaşlarını resmi statüye kavuşturmak.
"Genel Rusya Subaylar Birliği" kuruluşu son üç yıl içerisinde Suriye’de bu özel şirketler bünyesinde savaşıp yararlanan Rusya vatandaşların ülkelerinde herhangi sosyal, rehabilitasyon ve ekonomik destek almadıklarına dahil birçok şikâyetlerin bulunduğunu dile getirdi ve bu özel silahlı şirketlerde bulunanların hukuki statüye kavuşturulması gerektiğini vurguladı.
Emekli asker kuruluşlarında yer alan kaynaklar bu yeni özel silahlı şirketin savunma bakanlığına bağlı olduğunu düşünüyorlar. Patriot'ta Rusya’nın kadrolu askerlerinin, Genel Askeri Karargaha bağlı uzmanların, askeri hukukçuların ve özel birimlerde yer alan askerlerin yer aldığı belirtiliyor.
Patriot'un bünyesinde bulunanların "Vagnerdekilerden" daha çok para aldıkları belirtiliyor. Maaşlar göreve göre değişiyor ve 400 bin rubleden 1 milyon rubleye kadar değişiyor.
Askeri kaynaklar Vagner ve Patriot şirketlerin Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki altın madenlerini koruma anlaşmasını kazanmak için rekabet ettikleri belirtiyorlar. Ve bu rekabete Vagner'in kazandığı söyleniyor.
Suriye’de ise her iki şirket birlikte hareket ediyor. Vagnerciler ön cephede yer alıyor ise Patriotçular daha çok komuta ve yönetimdeki kesimleri koruma görevini yapıyor.
Son zamanlarda başka özel silahlı şirketler de ortaya çıkmaya başladı bunlar Libya’da, Yemen’de, Sudan’da, Brunei’de ve başka birçok Afrika ülkesinde görevde bulunuyorlar.
İsmi belli olmayan bir özel silahlı şirket Rusya’nın Brunei’deki askeri üssün inşasının korunmasını yapıyor. Bunlar yaklaşık 200 uzmandılar ve aralarında güvenlikçiler, jeologlar, mühendisler, inşatçılar var ve bunlar Rusya Dışişleri Bakanlığıyla, Rusya hava kuvvetleriyle ve Rusya istihbarat FSB’yle işbirliği içinde koordineli hareket ediyorlar.
Tabi ki askerler öne çıkmak, kendi özel şirketlerini kurarak anladıkları, aşina oldukları işten para kazanmak istiyorlar. Ama bu tür şirketlerin çoğalması hukuksal kaos yaratıyor. Yasal olarak bu Silahlı Özel Şirketler yoklar ve buna benzer şirketler ancak güvenlik şirketi statüsünü alabiliyorlar.
Tabi ki bunların en meşhuru Vagner özel silahlı şirketidir. Bu kiralık asker kuruluşunun formalite başkanlığını Teğmen Albay Dmitri Utkin yapmaktadır ki zaten cihaz kodu Vagner'dir. Bu şirket 2014 yılının baharından başlayarak Kırim ve Lugansk bölgelerinde özel operasyonlar yapmakla meşguldü ondan sonra Suriye’de görevlendirildiler. Rusya yönetimi Rusya askeri kuvvetlerinin Donbass'taki çatışmalara katılımına ilişkin iddiaları kesin bir şekilde reddediyor.
Hatırlatalım ki Rusya yasalarına göre Özel Silahlı Şirketlerin elemanları ülkelerinde hukuk dışılar, herhangi hakka sahip değiller ve cezalandırılması gereken suçlu konumundalar. Rusya’nın Ceza Yasasının 359. madesine göre kiralık elemanları devşirmek, eğitmek, finanse etmek veya farklı maddi ödeme yapmak, onu silahlı çatışmada veya farklı askeri etkinlikte kullanmak 4 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılıyor. Kiralanan eleman ise 7 yıla kadar hapis cezasına mahkum ediliyor.
Şimdiye kadar hiçbir Vagner elamanı bu yasadan herhangi bir ceza almamış.