Fatih Özatay: Enflasyonun belirgin şekilde arttığı ve artacağı bir süreç yaşıyoruz

ARTI GERÇEK - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkan Yardımcısı ve ekonomist Fatih Özatay, Dünya gazetesinde yer alan bugünkü yazısında, kur artışının vatandaşlar üzerindeki etkisini yazdı. Özatay, fiyatların ve fiyat artışların çok yüksek seyrettiğini ifade ederek, "2001 krizinden önceki yüksek enflasyon ortamında döviz kurunun üretim maliyetlerine yansıması da yüksekti. Yüzde bir oranında bir kur artışının enflasyonu 0.6 puan yükselttiği hesaplanmıştı" dedi.

Özatay, "Ekim 2020’de yabancı para (YP) cinsinden borçlarının toplam borçlarına oranı yüzde 42 düzeyindeydi. Şubat 2021’de yüzde 35’e düştü. Ancak o tarihten bu yana döviz kuru müthiş arttı. Muhtemelen bu oran tekrar yüzde 40’lara ulaştı. Yüzde 40 ya da yüzde 35; fark eden bir şey yok. Döviz kurundaki sıçramalara karşı hassas bu şirketlerin en azından bir kısmı. Benzeri bir kırılganlık Hazine için de geçerli. YP cinsinden borcunun toplam borcuna oranı 2001 krizinden hemen sonra yaklaşık yüzde 55 düzeyindeydi. Özellikle yurtiçinde döviz cinsinden borçlanmamak politikası neticesinde bu oran 2010’da yüzde 27’ye kadar düştü. Döviz kurundaki artışlara karşı bütçenin kırılganlığını azaltmak açısından çok olumlu bir gelişmeydi. Eylül 2021’de bu oran yüzde 58 oldu. 2001 krizinden hemen sonrasından da yüksek. Kur artışı, Hazine’nin vadesi gelen YP borcunu ödemek için daha fazla bütçe kaynağı kullanacağı anlamına geliyor."

Özatay, yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:

"Sade vatandaş açısından en önemlisini sona bıraktım. Aylardır her alışverişte gözlerimiz fal taşı gibi açılıyor. Fiyat artışları çok yüksek. 2001 krizinden önceki yüksek enflasyon ortamında döviz kurunun üretim maliyetlerine yansıması da yüksekti. Yüzde bir oranında bir kur artışının enflasyonu 0.6 puan yükselttiği hesaplanmıştı.

Enflasyonun tek haneye düştüğü süreçte kur geçişkenliğinin şiddeti de azaldı. Çalışmalarda bu katsayının 0.1- 0.15 civarına düştüğü hesaplandı. Yenilerde katsayının 0.5’e çıkmış olduğu belirtiliyor. Enflasyonun ve dolayısıyla enflasyon beklentilerinin artmasını engelleyen bir çıpa da olmadığına göre katsayının daha da yükselmesi kaçınılmaz. Kısacası, enflasyonun belirgin biçimde artacağı/arttığı bir süreç yaşıyoruz."