Selanik yangını 1917

Selanik Belediye Başkanı Yannis Boutaris Hrant Dink ve Yorgo Andreadis gibi birbirinden uzak düşürülmüş, aynı coğrafyanın insanları arasında barış köprüsü inşa etmek için uğraş veren insanlardan biri.

Yine barış ve çevre için yaşam boyu çaba harcayan  hümanist saygıdeğer Patrik Bartholomeos gibi… Kendisini çarmıhta hissetirmeyi başardığımız!

28 Şubat günlerinde Dünya Ortodoksluğunun inanç merkezi olan Fener’deki Patrikane, Ergenekoncu çetelerin saldırı hedeflerinden biri haline gelmişti.

1997 yılında saygıdeğer Patrik Bartholomeos, "Bilim ve Çevre Sempozyumu"  için uluslararası bir gurupla Karadeniz gezisi sırasında Trabzon kentine sokulmadı.

2003 yılında ise, Genel Kurmayın talebi üzerine DGM savcılığı Arte’nin hazırlattığı, Jacques Debs Marc-Andre Batigne ve Mesut Tufan’ın  hazırladığı "Patrik Bartholomeos" belgeseli hakkında soruşturma açıldı. Daha sonra bu dava Ağır Cezaya geçti. AKP’nin balayı dönemi olduğu için bu dava düştü.

Patrik Bartholomeos Trabzon Ayasofya Müzesi  (şimdi cami) önünde 2011.

Jitemci generaller, Karadeniz halkının sevgisini kazanan Yorgo Andreadis’i 4 Aralık 1998’de sınır dışı ettirip, ölene kadar anavatanına sokturmamışlardı.
Bu yasağın kalkması için eskiden konuğu olduğu TÜYAP Kitap Fuarı'nda 2004 yılında düzenlediğim, birçok yazar ve okurdan bu yasağın kalkmasını isteyen, RTE’a yönelik  imza kampanyası da bir sonuç vermedi. 
Pontos soykırımı anması sırasında, Selanik Belediye Başkanı Yannis Boutaris ırkçı bir çetenin çirkin bir saldırısına uğradı. Türkiye medyası Boutakis’in, "Türk dostu" diye saldırıya uğradığını yazdı ki bu bir saptırmaca. Saldırı gerekçesi, belediye başkanının aynı gün içinde hem Pontos soykırımı anmasına hem de LBGT’nin onur yürüyüşüne izin verilmesiydi.
Tutuklanan 4 saldırgandan 3’ü 18 yaş altında. Belli ki özel olarak seçilmişler. Az ceza alsınlar, kısa zamanda yırtsınlar diye.
Hrant Dink’in görünürdeki katili Ogün Samast gibi.
Boutaris, "bu huliganca bir saldırıydı ve yapanlar halktan değildi. Doğrudan faşistlerdi" dedi. 

Tedavi gördüğü Selanik’teki Ippokratio Hastanesi’nde açıklama yapan Başkan Boutaris, Pontoslularla ilişkilerinde bir sorun olmadığını, saldırganların da Pontoslulardan olduğuna inanmadığını söyledi.
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, saldırganları "aşırı sağcı çete" mensubu olarak nitelerken, "eylemlerinin yasal sonucuna katlanacaklarını" ekledi. 

Bu davanın Hrant Dink davası gibi 10 yıl sürünmeyeceğine inanıyorum. 

İktidardaki Syriza Partisi de bu saldırıyı "Belediye başkanını yıldırmayı hedefleyen faşist bir çaba" diye niteledi.
Bu saldırgan militanların, aşırı sağcı Altın Şafak Partisi'ne yakın oldukları söyleniyor. Halen bu partinin Yunanistan Parlamentosu'nda 17 mebusu bulunuyor. Avrupa Parlamentosu'nda, bütün ırkçı partileri bünyesinde toplayan Avrupa Ulusal Cephesi içinde yer almaktalar.

13 Haziran 1942 yılında Selanik’te doğan Yannis Boutaris 2011 yılından bu yana Selanik Belediye Başkanı. O tarihten beri kentte çok kültürlü kimliğin kalıntılarını kurtarmaya çalışıyor. Annesi Fanny Vlachos, muhtemelen Vlah kökenli, ki bu da ırkçıların hoşuna gitmeyen ikinci husus. Babası Stelios Boutaris ise, Yunanistanın en eski şarap üreticisi ailelerinden birine mensup. 

Boutaris Lise öğrenimini Anadolu Kolejinde, üniversite öğrenimini ise Selanik’teki Aristotales Üniversitesinde yaptı. Entelektüel zeminini buralarda edindi. Anadolu Koleji Merzifon’da çok önemli bir eğitim ve kültür merkeziydi. 1921 yılında Sakallı Nurettin Paşa oranın da üstünden geçti, 1922’de İzmir yakılmadan önce. Hocaları ve öğrencileri idam edildi. Futbol takımı "terör örgütü" oldu.

İşte Selanik’e taşınmak zorunda kalan Anadolu Koleji'nden mezun oldu Boutaris! Sol eğilimli, hümanist yaklaşımı olan, dil din ulus ayrımı yapmadan tüm insanları kucaklamak isteyen, "sıra dışı" bir Belediye Başkanı kısacası. Bu yüzden de, ırkçıların, aşırı dincilerin sık sık sözel saldırısına uğramış biri.
Yorgo Andreadis’i de bu çevreler, "Türk ajanı" diye niteleyip, eleştiriyorlardı, iki halk arasında barış ve sevgi köprüsü inşa etmeye çalıştığı için. 

Zaten Türkiye’deki aşırı sağ ile Avrupa’daki aşırı sağ birbirinin değirmenine su taşımıyorlar mıydı.
Boutaris’in Türkiye ile Yunanistan arasında, ulus devlet kurmayı hedef alan din temelli Mübadele anlaşmasına itirazı var. Selanikli, Yanyalı mübadillerin can dostudur Boutaris. Çünkü ne Pontoslu Pontos’u, ne mübadiller Yanya’yı, Selanik’i unuttu. 

Türk devleti Pontosluların Pontos'u ziyaret etmesinden, Karadeniz insanının birlikte kemençe çalıp hora tepmesinden, aynı şarkıları iki dilli söylemesinden rahatsız oldu. Yunan ırkçıları ise Boutaris’in yaklaşımından.
1917’de Selanik’i, 1922 İzmir’i yakarak ulus devletin güçleneceği sanıldı. (1)
                                         Selanik yangını
Ama bu, arkalarında büyük travmalar bıraktı. Boutaris, yerel seçimlerde listesinde 2 Yunan Yahudisine de yer vererek, kentin Yahudi ağırlıklı kimliğine de saygı gösterdi. Bütün ırkçı, ulusalcı tepkilere karşın Boutaris’e Selaniklilerin oy vermesi de insana umut veriyor.
Selanik, bir zamanlar Balkanların Akdeniz’e açılan kapısı idi. Sonra, muhacirlerin iskan edildiği bir taşra kentine dönüştü. Tıpkı İzmir gibi.
Boutaris’in hayali, Selanik’i yeniden Balkanların en önemli merkezi haline getirmek. Bunun için Yahudi hamamları yanında, kentte var olan camiler dahil 15 Osmanlı yapısının da, restorasyonu başlattı.
Biz ise dünya Hristiyanlığı tarihinde son derece önemli yeri olan İznik kilisesini onarma bahanesi ile cami yapma, Trabzon’daki Ayasofya Kilisesini cami yapma, Büyükada’daki Rum Yetimhanesine hiçbir şey yaptırmama, İstanbul’daki Ayasofya’yı cami sırasına almakla meşgulüz. 

Yunanistan’da Altın Şafak, bir anlamda siyasal sistem tarafından tecrit edilmiş bir parti iken (İsveç’teki İsveç Demokratları, Almanya’daki  AFD, NND, Fransa’daki Milliyetçi Cephe gibi) Türkiye’de MHP, BBP gibi partiler iktidardaki AKP’nin seçim cephesi ortağı!
Türkiye’nin tüm renklerini aday listesinde yansıtmaya çalışan tek parti ise HDP. Ve sistem dışı tutulmaya çalışılıyor.
"Küçük" Yunanistan ile "büyük" Türkiye arasındaki kalite farkı!

(1) Bk.:
Ve Türk/Müslüman toplumu için Bk.: Turan Akıncı, Selanik, Belge Yayınları 2017.
İzmir yangını 1922