Eser Karakaş
Bir muz hikayesi
Malum, resmi (TÜİK) enflasyonu yüzde 20 (sayıları yuvarlayarak yazıyorum).
Enag (Enflasyon araştırma grubu) hesaplarına göre ise çok daha yüksek.
Tarım ürünleri fiyatlarının artışı ise fiyatlar genel seviyesinin artışının çok üzerinde seyrediyor (TÜİK’e göre senelik yüzde 26 seviyesinde).
Siyasal iktidar da tarım ürünlerindeki fiyat artışının genel enflasyon seviyesinin yüksekliğinin temel sorumlusu olduğunu düşünüyor.
Daha da ilginci siyasal iktidar tarım ürünleri fiyat artışları ile zincir marketlerin fiyatlama davranışları arasında bir ilişki olduğunu düşünüyor.
Rekabet Kurulu da zincir marketlere ceza yağdırıyor.
Ancak, bu süreçte kulağıma gelen bir bilgi bana çok ilginç geldi.
Tarım ürünleri fiyat artışları incelendiğinde bazı tarım ürünlerinin fiyat artışının ortalamanın çok altında kaldığı görülüyormuş.
Ve, bu fiyat artışları çok sınırlı tarım ürünleri için yok mertebesinde.
Hatta, bir tanesi için durum daha da ilginç çünkü bu tarım ürünü ağırlıklı olarak ithal ederek tükettiğimiz bir tarım ürünü.
Doların, avronun bu seviyelerde seyrettiği bir ülkede bir ithal tarım ürününün fiyatının artmıyor ya da çok az artıyor oluşu ilginç gerçekten.
Bu tarım ürünü muz imiş.
Bu nasıl oluyor?
Bir dedikoduyu yansıtıyorum, yalansa günahı yalanı uyduranların.
Türkiye’ye miktarını tam bilemediğimiz, büyüklerimiz bilirler muhtemelen, tonlarca evet tonlarca kokain geliyor Kolombiya’dan, Venezuela’dan.
Bir bilemediğimiz de bizim limanlarımıza gelen kokainin hangi isme teslim edilmek için gönderildiği, bu bilgi dış ticaret belgelerinde var oysa, savcıların bu bilgiye ulaşamamaları çok ama çok ilginç.
Neyse, bugünkü konumuz tam da bu değil ama ilgili.
Ekvator (Güney Amerika’nın batısı) gibi büyük muz üreticisi ve ihracatçısı ülkelerden muz ithal ediyoruz ve bu ithalat Kolombiya (batı kıyısı) gibi ülkelerden taşınıyor Türkiye’ye.
Büyük muz paketleri-konteynırları içinden, malum, sadece muz çıkmıyor, başka şeyler de çıkıyor ve bu başka şeylerin fiyatı muza oranla orantısız ölçüde yüksek.
Muzdan mesela bir lira kazanıyorsanız o başka şeylerden, arada sırada polis küçük bir kısmına el koysa da, muazzam paralar kazanılıyor.
Başka bir ifade ile de muz ithalatı bazı ithalatçılar için sadece bir paravan, bir kılıf.
Bu ortamda da ithalatçı firma (!!!) muzu piyasaya çok ucuza veriyor, mümkün olsa bedava verecek ama ayıp olur diye düşünüyor muhtemelen.
İthal muz piyasaya ucuz girince talebi de artıyor yani ithalat talebi süreklilik kazanıyor.
Alan memnun, satan çok daha memnun.
Gariban yerli muz üreticisi de ucuz ithal muzdan şikayetçi ama doların bu yazıyı yazdığım dakikalarda 10.3 TL olduğu bir ortamda ithal muz nasıl oluyor da bu kadar ucuz olabiliyor diye düşünüyor mu acaba?
Narko ülke-devlet olmanın faziletleri de var, ucuz muz tüketiyorsunuz.
Potasyum deposu olduğu söylenir muzun, bol bol tüketin.
Eski Türk filmlerinde "Eyii muuuuuz" diye bir replik vardı, ne doğruymuş "iyi muz".