Devlet bütçesi gibi her açıdan çok önemli bir kurum için "gırgır" tabirini kullandığım için özür de dileyebilirim ama emin olabilirsiniz aklıma ilk gelen kelimeleri kullansa idim, daha da biçimsiz görünebilir idi.

Kamu maliyesi ya da bütçe kitapları bütçe kurumu için kamu kesiminin mali planlaması tabirini kullanırlar.

Bir de, benim sevdiğim başka bir tanım daha vardır, bütçe kanunu için vatandaşın, temsili demokrasilerde parlamentoların, yürütme erkine verdikleri kamu hizmeti sipariş paketi denir.

TBMM hem vergi toplama izni, hem de kamu hizmeti sepeti siparişi verir yürütmeye.

2022 bütçesi için, üzgünüm, her iki tanımı da kullanmak çok zorlaşmış yani bütçe anlamını tamamen yitirmiş durumda. Sadece bütçe mi?

Bir de daha çok yeni (5 Eylül 2021, Pazar) yayınlanmış bir OVP 2022-2024 (Orta Vadeli Program) var. Sevsinler böyle orta vadeli programı.

Hiç detaylara girmeyeceğim.

OVP 2022-2024’de 2022 senesi için gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) 7.880 milyar TL olarak tahmin edilmiş.

Aynı gayrisafi yurtiçi hasıla ABD doları bazında 850 milyar olarak verilmiş.

Buradan ne anlıyoruz?

TL cinsinden GSYH’yı dolar cinsinden GSYH’ya bölerseniz 9.27’yi buluyorsunuz.

Bu 9.27’nin anlamı bu OVP 2022-2024’i yapanların 2022 senesi için ABD dolarının ortalama kurunu 9.27 olarak tahmin ettikleri. Sevsinler böyle tahmini. Sevsinler bu OVP’yi yapan iktisatçıları ve maliyecileri.

Bu yazıyı yazarken (6 Aralık 2021, saat 18.54) bir yandan da bütçe görüşmelerini, Kemal Kılıçdaroğlu’nun bütçe konuşmasını izliyorum, ekranın sağ alt köşesinde ABD dolar kurunun 13.76 TL olduğunu görüyorum.

Daha 5 Eylül günü yayınlanan OVP’de 2022 senesi ortalama dolar kuru 9.27 olarak öngörülmüş, daha üç ay ancak geçmiş, 2022’ye daha girilmemiş, dolar kuru 13.76.

Başka bir ifade ile de artık ortada bir bütçe falan yok. Yazımın başında belirttim, devlet bütçesi kamu kesiminin mali planlaması demektir. Yine başka bir ifade ile ortada kamu kesiminin bir mali planlaması, nihai olarak da bir bütçe yok.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu bütçe konuşmasında bütçenin detay büyüklüklerine hiç değinmedi gibi, haklı idi, çünkü bu büyüklüklerin artık bir anlamı yok, bütçe daha TBMM’den geçmeden kadük olmuş durumda.

5 Eylül 2021 tarihli OVP’de GSYH’nın ABD doları cinsinden 850 milyar dolar olarak belirtildiğini biraz önce yazdım.

Aynı tarihli OVP’de 2022 GSYH TL olarak 7.880 milyar TL (7.88 trilyon TL) idi.

Bu büyüklüğü bugünkü dolar kuruna böldüğünüzde ise ABD doları cinsinden GSYH 575 milyar.

OVP’deki (5 Eylül 2021) 850 milyar dolarlık GSYH bugün altı yüz milyar doların altına inmiş durumda.

Erdoğan’ın faiz takıntısı, Çin modeli saplantısı üç ayda ülkeye yaklaşık üç yüz milyar dolar kaybettirmiş. Kimsenin bunu yapmaya hakkı yok, olamaz.

Bu takıntılar devam ederse 2022 senesi ortalama dolar kuru muhtemelen daha da yükselecek, GSYH dolar bazında daha da düşecek.

Bu arada öbür yönde bir dinamik de devreye girecek, artan enflasyon oranı nedeniyle TL bazında GSYH muhtemelen 7.88 trilyon TL’nin üzerine çıkacak, bu iki ters yönde dinamiğin sonuçlarını 2022’de izleyeceğiz.

Bugün itibariyle milli geliri TL cinsinden enflasyon şişmesini de katarak (üç ayda) 600 milyar dolar, nüfusu da 84 milyon olarak kabul edersek, kişi başına gelir 7 bin 140 dolar civarında.

Kişi başına gelir demek ki sekizinci senede de düşmeye acıklı olarak devam ediyor.

Daha bütçe TBMM’den geçmeden ortada bütçe falan kalmamış durumda.

Bütçe için yani kamu kesiminin mali planlaması için "gırgır" demişim (gerçekten üzgünüm), çok mu? 

Yarın (Çarşamba, 8 Aralık) konuya bütçe büyüklükleri temelinde devam edeceğim.