Eser Karakaş
Devletin çöküşü
Biliyorum, herkesin aklı yangınlarda, haklılar.
Yangınlar da, çok büyük ihtimal doğal nedenlerden çıkıyor ama özellikle önlem ve felaket aşamasındaki müdahaleler açısından büyük bir devlet başarısızlığı, devletin çöküşünün çok sıcak resmi.
Konya’da yaşanan katliam da yine büyük bir devlet başarısızlığı, devletin çöküşünün başka bir yüzü.
Aile daha iki ay önce saldırıya uğruyor, Valilikten koruma istiyor, verilmiyor, çağrılı koruma gibi anlamsız bir yöntem öneriyorlar, sanki ev eli silahlı bir kişi (?) tarafından basıldığı zaman polise ulaşılabilecekmiş gibi.
Sonuç malum, yedi kişi öldürülüyor ve ilginçtir tanınan fail hala yakalanabilmiş değil.
Seçimlere doğru çok sevimsiz bir ortama sürüklenme ihtimalimiz yüksek.
Merkezi yönetim Haziran-Kasım 2015 döneminde yaşananların tekrarından medet umabilir, şaşırmam.
Ama, Türkiye seçmeni aynı tuzağa bir daha düşerse bu kez merkezi yönetimi suçlamanın da bir anlamı yoktur.
* * *
Bu sabah (dün) TÜİK Temmuz ayına ilişkin enflasyonu açıkladı.
Manzara korkunç.
Bir ay önce Artı TV’de bir Cuma akşamı tartışma programında konu enflasyona gelmiş iken ben de Artı TV Genel Yayın Yönetmeni Celal Başlangıç’a 3 Ağustos’ta açıklanacak Temmuz 2021 enflasyonu ile beraber Türkiye’nin dünya enflasyon liginde Haiti’yi bile geride bırakacağını söylemiş idim.
Bu sabah (3 Ağustos) Celal Başlangıç’a bir mesaj atarak Erdoğan yönetiminin beni mahçup etmediğini söyledim.
Neden Haiti?
Enflasyon oranında Haiti’nin de önüne geçmiş isek durum çok berbat demek de ondan.
Enflasyon başarısızlığı en nihai olarak devlet başarısızlığıdır.
Devletin başarısız olduğu ülkelerde enflasyon da yükseliyor.
Enflasyonla mücadele merkez bankalarının temel görevidir ve merkez bankaları devletin tekel kurumudur.
Merkez bankacılığı başarısızlığı devlet başarısızlığıdır ve sonuçları yüksek enflasyondur.
Haiti çok uzun senelerdir (seneler seneler önce okuduğum Graham Greene’in o şahane "Komedyenler" romanından beri*) en azından göz ucu ile izlediğim bir ülkedir ve bu ülke maalesef devlet kurumunun tamamen çökmüş olduğu bir ülkedir.
İnsanlar aç, senenin 365 günü güneşin parladığı bir ülkede insanlar raşitik.
Bu sabah itibariyle de ülkemiz Türkiye senelik (Temmuz 20-Temmuz 21) enflasyon oranında Haiti’yi geride bırakmıştır.
Haiti için üzgünüm ama enflasyon oranında Haiti’yi geride bırakmış isek ülkem Türkiye için çok daha üzgünüm doğrusu.
Tekraren belirtiyorum, enflasyon oranı yüksekliğinin temel nedeni devlet başarısızlığıdır.
Türkiye bu sabah itibariyle dünyanın en yüksek enflasyonlu on üçüncü ülkesidir, dün on dördüncü sırada idik.
On ikinci sırada bizden burun farkıyla önde (daha yüksek enflasyon) olan ülke Güney Sudan.
Güney Sudan da Haiti gibi devletin adeta olmadığı başka bir ülke maalesef.
3 Eylül’de TÜİK’in açıklayacağı resmi enflasyon oranı ile birlikte de Güney Sudan’ı geride bırakacağız ve en yüksek enflasyonlu ülkeler liginde on ikinci sıraya çıkacağız.
Enflasyon devlet başarısızlığı ise orman yangınlarına etkin müdahale edememek de, Konya katliamının failini yakala(ya)mamak da eşit ölçüde devlet başarısızlıklarıdır.
Ama canınızı sıkmayın itibardan tasarruf olmaz; enflasyon şampiyonluğuna koşturan, orman yangınlarına etkin müdahale edemeyen, katillerin yakalanamadığı ülkemizde Saray çok başarılıdır, çok itibarlıdır, kullandığı bütçe ile mesela.
*Graham Greene’in Komedyenler romanının filmi de var (Peter Glenrville), Elizabeth Taylor, Richard Burton, Alec Guinness, Peter Ustinov oynuyorlar, film de şahanedir, zaten bu kadroyu başka bir filmde bulmak da zor. Konu Haiti.