kameralı kadın

siyahlar içinde, omzunda gri, siyah desenli bir şal, yüzü ızdırapla buruşmuş ama tek damla gözyaşı dökmeden, çoğu hıçkırıklar içinde olan insanların taziyelerini kabul ediyor. her zaman bakımlı olan beyaz saçları biraz dağınık, kolay değil 47 yıllık hayat arkadaşını kaybetmiş.

hero ibrahîm ehmed talabani’nin, 69 yıllık ömrüne sığdırdığı acılara bir yenisi daha eklendi; eşi celal talabani’yi kaybetmek.

aşk ve arzu kaza gibidir, kimin çarpacağı belli olmaz. ama bir insanın ömrünü birlikte geçirdiği kişi onun hakkında da epeyce fikir verir bize. hero ibrahîm ehmed talabani, mam celal’in eşi olmanın ötesinde, tanınmaya değer bir kadın.

kadın erkek eşitliğine inanan, yurtsever, mücadeleci babası o doğduğunda bir kutlama yapmış ki o sırada böyle kutlamalar sadece oğlan çocukları için yapılırmış. kdp kurucularından ibrahîm ehmed, eziyetiyle namlı ebu graib hapishanesine atıldığında, hero küçük bir çocukmuş; bu yetmezmiş gibi babası, cezaevinden çıktıktan sonra uğradığı bir suikastta yaralanmış (kendisi de 2008 yılında bir patlamadan sağ kurtulmuş, korumaları yaralanmıştı). ırak’ta haşemit monarşisi yıkılırken 1958’de aile bir süre iran’a gitmek zorunda kalmış. aynı yıl, celal talabani, hero ibrahîm’in yıllar sonra psikoloji eğitimini tamamlayacağı bağdat’ta, hukuk fakültesi’ni bitirmekteymiş.

ibrahîm ailesi, daha sonra tekrar bağdat’a dönmüş, hero tepkilere rağmen öğrenciliği sırasında kdp’ye katılmayı reddetmiş neyse ki babası onu savunmuş. 1970’te celal talabani ile evlenmiş. 1972 yılında üniversiteyi bitirmiş ve ilk oğlu bafel talabani’yi dünyaya getirmiş.

hero ibrahim kdp saflarında saddam hüseyin’e karşı mücadeleye katıldığında ikinci oğlu kubad’ı da doğurmuştu. el cezire’ye verdiği bir röportajda, 1980’li yıllarda, büyük oğlunun ona "daye" (anne) demekte zorlandığı için "dayana" dediğini ve bu adın üstüne yapıştığını anlatıyor. o yıllarda, erkeklerle birlikte dağlarda savaşan ve sayıları altmışı geçmeyen kürt kadınlarından biriymiş.

o sırada kamerayla tanışmış ve ilgisi zamanla bir tutku halini almış. 1978 yılından itibaren belgesel çekmeye başlamış. dünya, üç yıl süren, 2 milyon küsur insanın hayatını kaybettiği, 4 bin köyün yıkıldığı, en az bir milyon insanın göç etmek zorunda kaldığı ve halepçe’nin habercisi sayılabilecek enfal operasyonunu onun canı pahasına gerçekleştirdiği çekimlerle öğrendi.

hareketin önemli bir kısmının iran’da, sürgünde olduğu yıllarda eşi celal talabani’nin, "buraya yanıma gel diyemiyorum çünkü örtünmek istemeyeceğini biliyorum," dediğini anlatıyor. ama sürgün uzayınca, celal talabani fikrini değiştirmiş, "buradaki evin arkasına küçük bir bahçe yaptım," diye yazmış mektubunda, "bahçe işlerini sevdiğini biliyorum."

hero ibrahim talabani, tahran’da, ynk’nın (kürdistan yurtseverler birliği) kadın kolunun kurucularından biri olur.

bunun onun için bir dönüm noktası olduğu söylenebilir, bunu izleyen yıllarda, süleymaniye’ye döndüğünde de kadınların özgürlüğü meselesi git gide daha fazla gündemine girer, daha sonra da savaşların, çatışmaların yerle bir ettiği halkına yönelik insani yardımlar…

ama medyaya ilgisi hiç azalmadı; 1997’de khak tv’yi, 2000 yılında kurdsat tv’yi kurdu, 2005 yılında celal talabani’nin ırak’ın arap olmayan ilk başkanı olmasıyla birlikte o da arap olmayan ilk first lady oldu. gerçi kendisi, bu tanımlamayı hiçbir zaman kabul etmediğini "dada"yı (abla) tercih ettiğini söylüyordu. kameraya olan tutkusu hiç bitmedi, celal talabani’nin katıldığı törenlerde elinde kamerasıyla çekim yaptığı vakiydi.

yine 2005’te nobel barış ödülü’ne aday gösterilen 1000 kadından biri oldu. adı uzun zamandır dünyanın en etkili kadınları arasında. haziran 2010’da gerçekleşen üçüncü kongreden beri, ynk politbüro üyesi.

hero ibrahim, mücadele içinde başladığı hayatını siyasetçi olarak sürdürüyor. bunların bütünüyle uyum içinde olduğu vakaların sayısı olmayanlardan az ve onun da en fazla herhangi bir siyasetçi kadar masum olduğu söylenebilir. şaibeli bir servet edinmekle, talabani yönetiminin hatalarında ve yolsuzluklarda pay sahibi olmakla suçlandı. geçen yıl, kerkük petrollerinin kürt bölgesel yönetimi’ne ulaştırılmaması için haydar el abadi’yi onun ikna ettiği de ileri sürüldü.

celal talabani üzerindeki etkisi yadsınamaz. hiçbir zaman bayan talabani olmadı, hep hero ehmed ibrahîm oldu. tekil kadınların öne çıkması, kadın kitlelerinin özgürlüğü anlamına gelmez ama yine de hero dada’nın kürt kadınlarının özgürlük mücadelesinde ve kürtlerin tarihinde önemli bir yeri olacağına şüphe yok.