Kapak görseli: 1.Osmanlı Meclis-i Mebusan’ı, 1876

Haziran 2015 seçimlerinde Erdoğan’ın hesabı: HDP % 9.9 kalacak, baraj aşılamayacak, düşürülen Kürt oyları onun hesabına yazılacak, başkanlığın önü açılacak…

Bu olmadı 2015 Haziran’ında.

O zaman “Kürtlerle mi yoksa Türk milliyetçiliği ile mi ittifak?” sorusu yükseldi.

Ve masa işte o zaman devrildi.

Kamuoyu yoklamaları yine aynı sonucu veriyor. Aradan geçen 8 yıldan sonra değişen bir şey yok.

Kürt oyları yine kilit konumunda…

8 yıl belki Erdoğan için kazanılan yıllar ama demokrasi ve ülke açısından yitirilen yıllar.

Kilit durumu sürüyor. Erdoğan bloku ya da ona karşı olan blok kimlikleri yok sayarak kazanamaz.

Kılıçdaroğlu cesur bir atak yaptı, Kürt/Alevi kimliğini sansürlemekten vazgeçerek.

Bakalım Şah mat olacak mı?

Bakalım karşı hamle ne olacak bu satrançta.

Bir zamanlar sadece Kürt kimliği değil Karadenizlilik de sorundu bu ülkede.

1968 yılında üniversite işgallerinde bir Kürdü başkan, bir Karadenizliyi de yardımcısı yapmıştık öğrenci konseyinde. Savunma komitemizde ise Deniz, yanında Masis!

Seçilebilecek bir yerde bir Ermeni, Rum, Yahudi, Süryani insanımız yok bu seçimde. Oysa bu coğrafyada Mithat Paşa, Krikor Odyan tarafından ele ele yazılan 1876 anayasası sonucu oluşan ilk mecliste şöyle bir temsil durumu vardı. Rus çarlığından, Avusturya monarşisinden önce bir anayasa çıkarmayı başarmıştı bu coğrafya.

18 Mart - 28 Haziran 1877 tarihleri arasında görev yapan I. Meclis-i Mebusan’ın 69 üyesi Müslüman, 46 üyesi gayrimüslimdi; Türk, Arap, Kürt, Laz, Ulah, Arnavut, Boşnak, Rum, Ermeni, Bulgar, Yahudi, Ladino kimliklerine sahip olan…

Birer örnek seçecek olursak; Aydın’dan Zatinoğlu Yanoko Efendi, Bosna Hersek’ten Yozo Efendi, Derssaadet’ten (İstanbul) Sarraf Avram Aciman Efendi, Diyarbekir’den Osep Kazazyan Efendi, Edirne’den Rupen Efendi, Girit’ten Halil Rami Efendi, Konya’dan Değirmencioğlu Simonaki Efendi, Bağdat Yahudisi Menahem Efendi, Adana’dan Bızdıkoğlu Kirkor Efendi, Ankara’dan Katolik Altıntop Mikael Efendi, Erzurum’dan Hallaçyan Efendi, Hüvendigar (Bursa)’dan Pavlidi Efendi, Halep’ten Karaca Manokyan Efendi, Hicaz’dan Seyid Abdullah, Cezayir-i Bahr-i Sefid’den (Ege Adaları), Selanik’ten Avram Efendi, İşkodra’dan Angeli Efendi, Kosovo’dan Paşo Efendi, Sivas’tan Agop Şahinyan Efendi, Suriye vilayetinden Nikola Nakkaş Efendi, Trablus-i Garbi’den Süleyman Kapudan Efendi, Trabzon’dan Yorgaki Karvonidi Efendi, Tuna Vilayetinden Tolçili İstefaniki Efendi, Yanya’dan Argiri Kantarcı Efendi, Yemen Vilayetinden Seyyid Mehmed Efendi…

Böyle çok renkli bir Meclise asla sahip olmadı coğrafyamız.

Basra ve Van vilayetlerinden seçilen olmamış. Sebebi araştırılmaya değer.

Belki de despotik Rus Çarlığının, bu anayasal oluşumu bir tehdit unsuru olarak algılamasıydı 1877 savaşını başlatmasının nedeni. Anayasal bir rejim kurulduğu zaman, “koruyucu” rolüne giren despotlara ihtiyaç kalmayacaktı.

Rus Çarının saldırısı, despot Abdülhamit’e 30 yıllık bir dikta hediye etti. Zaten daha sonra çok sıkı fıkı oldular her ikisi de…

1876 Anayasası’nın müellifi Mithat Paşa’ya ve Krikor Odyan’a saygıyla. Mithat Paşa 8 Mayıs 1884’te sürgünde bulunduğu Arabistan’ın Taif Kalesi’nde boğularak öldürüldü. 1880 yılında ülkeyi terk etmek zorunda kalan Kirkor Odyan, 3 yıl sonra 6 Ağustos 1887 tarihinde Paris’te öldü.