İlk söylemem gereken şey bir ülkenin enflasyon oranı ile yönetimin yönetim çapının ters orantılı olduğu; bu temel kurala uymuyor gibi gözüken bir, iki ülke gösterilebilir ama orta vadede o bir, iki ülke de bu kuralın arkasında sıralanırlar.

Türkiye için bu ters orantı için "enflasyon oranı-yönetimin çapı" ilişkisi diyemiyorum, "enflasyon oranı-Erdoğan’ın çapı" ifadesini kullanıyorum çünkü yönetim diye bir şey yok, her şey Erdoğan demek, geçen hafta yayınlanan bir Resmi Gazetede Çalışma Bakanlığı müfettiş yardımcılarının Cumhurbaşkanlığı imzası ile atandığını gördüm, bu korkunç bir yönetim hatası ve zafiyeti, böyle bir anlayış ülkeyi mahvediyor. 

Bu sabah (5 Temmuz) TÜİK Haziran ayı enflasyon oranlarını açıkladı; aylık tüketici enflasyon oranı yüzde 1.94, yıllık tüketici enflasyon oranı yüzde 17.53.

Üretici fiyat endeksleri çok daha vahim manzaralar sunuyorlar.

Haziran ayı üretici fiyatları artışı yüzde 4.01, senelik artış ise yüzde 42.89.

Türkiye başta çok radikal hukuk reformları olmak üzere yapısal reformları hayata geçiremez ise kanımızca hızla çok yüksek enflasyon oranlarına (hiperenflasyon?) doğru ilerliyor.

Bu satırları Fransa’da yazıyorum, işim gereği günde iki, üç kez INSEE’nin (Fransa TÜİK’i ama çok daha fazlası) sitesine giriyorum, Fransa’da yıllık tüketici enflasyonu yüzde 1.5, başka bir ifade ile de Türkiye’deki aylık enflasyon oranı Fransa’daki yıllık enflasyon oranından daha yüksek.

Enflasyon oranının yüksekliği net bir yönetim başarısızlığıdır, bu saptamaya faiz oranını da ekleyebilirsiniz.

Bir ülkede hem faiz oranı hem de enflasyon oranı çok yüksek iseler, Türkiye’de durum tam da budur, başka iktisadi değişkenlere bakmaya bile gerek yok, durum çok kötü demek. 

Enflasyon demek piyasalardaki dengesizlik demektir; mal ve hizmet piyasalarında talep fazlası, para piyasalarında ise arz fazlası.

Ülkeye giren karaparanın miktarını bilmiyoruz, bu karapara Türkiye’ye girdiğinde TL’ye dönüşüyor ve para piyasasında arz fazlası yaratıyor.

Ve, devlet bu pis karapara işini Resmi Gazetede karar yayınlayarak yapıyor, yaptırıyor (Varlık barışı?).

Karaparanın boyutu ile enflasyonun yüksekliği arasında çok az ilişki kuruluyor, bu konu da iyi irdelenmeli; Merkez Bankası bilançolarındaki "görünmez kalem" ne ola ki?

Bu arada bir not: Basında karaparanın "kara para" diye yazıldığını görüyorum, bilgisayarın imla programı dahi karapara yazdığımda yanlış anlamına altını kırmızı ile çiziyor, büyük bir hata çünkü karapara paranın rengi anlamına değil, karapara bir kavram, ilkokul gibi ve mutlaka beraber yazılmalı; enflasyon işini beceremiyoruz, bari imla hatası yapmayalım.

Çocukluk yıllarımda ilkokul da "ilk okul" diye yazılırdı, TDK sonra bu yanlışı anladı, ilkokul birinci okul anlamına değil, bir kavramdır, ilkokul beraber yazılmalı dedi; karapara da artık gündemimizde, önemli bir kavram artık, umarım TDK da bu yanlışı düzeltir.  

Aşağıda dünyanın en yüksek enflasyonlu ülkeler sıralamasını bir kez daha (daha önceki yazılarımda var) veriyorum.

Enflasyon oranı bizden yüksek ve altımızdaki ülkelerin tümünde çok büyük yönetim zafiyetleri var, hatta büyük bir bölümü için bu ülkeler kötü yönetiliyor dahi diyemiyoruz çünkü yönetilmiyorlar.

Maalesef Türkiye de bu yönetilmeyen ülkeler arasında ve tam da bu nedenden yıllık tüketici enflasyon oranı yüzde 17.53, üretici enflasyon oranı yüzde 42.89. 

Bugün için (5 Temmuz 2021) Türkiye dünyanın en yüksek enflasyonlu 14. ülkesi.

Şayet üretici fiyatları kısmen de olsa tüketici fiyatlarına kısa ve orta vadede yansır ise muhtemelen Türkiye dünyada enflasyon oranı en yüksek sekizinci (8.) ülkesi haline gelecektir.

Çok ama çok sıkıntılı bir durumla karşı karşıyayız sanki.

Ama, Süleyman Soylu Temmuz 2021 itibariyle Türkiye ekonomisinin uçacağını söylüyor.

Bence siz yine İçişleri Bakanına inanın, bu sıcaklarda iyi gelir.  

Listenin başındaki ülkenin (Venezuela) Başkanı Maduro, bizim Cumhurbaşkanımızın kankası, her şey cuk oturuyor yani. 

Listenin sonundaki ülke, yirminci sıradaki Sierra Leone dünyanın en fakir, en geri kalmış ülkesi (undp, hdr endeksleri) ama enflasyon liginde aynı ligdeyiz hatta enflasyon oranı bizdekinin adeta yarısı.

Yönetimin yani Erdoğan’ın Türkiye’yi getirdiği yere bakın lütfen.