'Bakanlık hazırladı' denilmişti: Ekonomi Reform Paketi'nde Albayrak'ın tez hocası Erişah Arıcan etkisi

ARTI GERÇEK - Geçen hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Ekonomi Reform Paketi'nin yankıları ve paketin içeriğine ilişkin eleştiriler sürüyor. 

Erdoğan, paketle ilgili açıklama yaparken, "Çalışmanın özünde ekonomiyi yatırım, istihdam, ihracat temelinde büyütme amacı bulunuyor. Verimlilikle potansiyel büyümeyi artıracağız, ithal girdiyi azaltmış, katma değerli ihracatla yerli milli ekonomi hedefliyoruz. Programın hazırlığı sürecinde sivil toplum kuruluşu ve özel sektörle biraraya gelindi, teklifler dinlendi" demişti.

Paketin Lütfi Elvan yönetimindeki Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlandığı kaydedilmişti. Ancak, açıklanan ekonomik reformların Bakan Lütfi Elvan ve ekibinin hazırladığı şekliyle çıkmadığı, Cumhurbaşkanlığı’nda hem başlıklar hem de içerik olarak önemli değişiklikler yapıldığı iddiası var. Bu değişikliklerde de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın damadı ve eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın hocası Prof. Erişah Arıcan’ın isminin öne çıktığı belirtiliyor. 

Cumhuriyet gazetesi yazarı Erdal Sağlam'ın köşesinde, "Reform paketi konusunda Erişah Arıcan’ın öne çıkması, bürokratların bile duyacağı bir yöntemle itirazlarını dile getirmesi, Berat Albayrak’ın öne çıkarılan hocası kanalıyla, etkisini sürdürdüğü söylentilerine neden oluyor" ifadelerine yer verdi.

Cumhuriyet gazetesi yazarı Erdal Sağlam'ın köşe yazısında yer alan değerlendirmeler şöyle:

"Son iki haftadır Ankara kulislerinde hazırlanan reform metniyle ilgili önemli söylentiler dolaşıyordu. Hazırlanacak paketle ilgili Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’la Cumhurbaşkanı arasında görüş ayrılıkları yaşanması zaten bekleniyordu. Buna rağmen Bakan Elvan’ın radikal önlemler yer alamasa bile reform paketinin kredibilitesi için önemli uygulama metinlerini reform açıklamasına koymak istediğini de biliyoruz. Bakan Elvan, yapılması gerekenleri geniş kesimlerle tartışmış, sorun ve talepleri dinlemiş ve çözümlere dönük iyileştirme çalışmaları yapmıştı.

Son iki haftadır Cumhurbaşkanlığı’na gönderilen metinlerin sık sık geriye döndüğü, tartışmalar yaşandığı ve önemli müdahaleler yapıldığını duyuyorduk. Hafta sonunda Cumhurbaşkanlığı Erdoğan tarafından açıklanan reform paketini gören bürokratlar, artık bu söylentilerin doğru olduğunu daha açık konuşmaya başladı. 

Dolayısıyla reform paketinin bürokraside de hayal kırıklığı yarattığını söyleyebiliriz. Birçok sorun başlığının alt alta sıralandığını, reform denebilecek ciddi bir uygulama maddesi bulunmadığını kabul eden bürokratlar, sorun alanlarının sıralanmasının bir reform paketi için yetmeyeceğini söylüyor. Bakan Elvan başkanlığında bürokrasi tarafından hazırlanan metinlerde, tam olarak olmasa da bazı başlıkların altının doldurulduğu, verilerin yer aldığı, "nasıl yapılacağı"nın hatta bazı alanlarda yasalarda ne tür değişiklikler yapılacağının yer aldığını ama reform açıklamalarında bunlara rastlamadıklarını söylüyorlar.

Bu da Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı arasındaki görüş ayrılıkları bulunduğu iddiasını güçlendiriyor. Bilgi veren kaynaklar kesin bir şey söylemekten kaçınsa da "Ya Bakan Elvan’ın da açıklanan tedbirlerin nasıl yapılacağı konusunda net bir taahhütte bulunulmaması isteğine uyduğunu ya da nasıl yapılacağı konusunda görüş ayrılıklarının sürdüğü" yorumunu yapıyor.

Örneğin üretimin artırılması kapsamında yatırımların korunması hakkındaki kanunda yapılacak değişikliklerin detaylı olarak taslakta yer aldığı ancak açıklanan metinde bunun bulunmadığı söyleniyor. Aynı şekilde reformların gerçekleştirilmesi kapsamında yaratılacak kaynağın, vergi gelirlerinde yapılacak artışların da önemli ölçüde planlandığı ama metinde bulunmadığı ifade ediliyor. Bununla birlikte harcamalardan tasarruf kaleminde Bakan Elvan’ın metninde döner sermaye yanında fonların gözden geçirilmesi, bazılarının kapatılması gibi maddeler bulunduğu açıklanan reformlarda bunların da yer almadığı belirtiliyor.

Bu arada zaten var olan Ekonomik Koordinasyon Kurulu ve Finansal İstikrar Kurulu’na başkanlık konusunun da tartışmalı olduğunu öğreniyoruz. Her iki kurula da Bakan Elvan’ın başkanlık etmesi planlanmışken, Cumhurbaşkanlığı’ndan dönen şeklinde Ekonomik Koordinasyon Kurulu’na Cumhurbaşkanı Yardımcısının başkanlık etmesi yönünde değişiklik yapıldığı konuşuluyor. 

ERİŞAH ARICAN HOCA ÖNE ÇIKIYOR 

Peki, Bakan Elvan’ın gönderdiği metinlerdeki değişikliği bizzat Cumhurbaşkanı Erdoğan mı yaptı, kim etkili oldu?

Bilgi veren kaynaklar Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan giden metinlerin Cumhurbaşkanlığı’ndaki muhatabının Prof. Dr. Erişah Arıcan olduğunu söylüyor. Erişah Hoca’nın son dönemde Cumhurbaşkanlığı’nın ekonomi politikalarında belirleyici bir konuma geldiği, bakanlıktan gönderilen metinlerin kendisinden geçtiği konuşuluyor.

Erişah Arıcan’ın BİST Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptığı, bu yılın başında, bakanlığı bırakan Berat Albayrak yerine Türkiye Varlık Fonu Başkan Yardımcılığı’na atandığını biliyoruz. Berat Albayrak’ın doktora hocası olarak bilinen Prof. Erişah Arıcan’ın son dönem bu kadar öne çıkması başka söylentilere de neden oluyor. Kısa süre önce TÜİK Başkan Vekilliğine kurum içinden getirilen Ahmet Kürşat Dosdoğru, verilerin şeffaflığı ve TÜİK’in güvenirliği açısından önemli bir adım olarak görülmüş ama 15 günde görevden alınarak yerine Marmara Üniversitesi’nden bir hoca atanmıştı.

Yeni başkanın ilk icraat olarak verilerle ilgili yetkin kurum ve hocalardan oluşturulan yeni danışma kurullarını tasfiye edince, söylentilere zemin hazırlanmıştı. Çünkü Berat Albayrak’a yakın köşe yazarları danışma kurullarına giren isimlere ciddi itirazlar getirmiş, yeni başkan atanıp bu kurullar tasfiye edilince Albayrak’ın inisiyatifiyle bu işin yapıldığı söylenmişti. Gelen kişinin tanınmamış, Erişah Arıcan’ın mensubu olduğu kurumdan gelmesi dikkat çekmişti.

Reform paketi konusunda Erişah Arıcan’ın öne çıkması, bürokratların bile duyacağı bir yöntemle itirazlarını dile getirmesi, Berat Albayrak’ın öne çıkarılan hocası kanalıyla, etkisini sürdürdüğü söylentilerine neden oluyor.

Özetle: Anlayış aynıysa, kural ve kurumlar esas alınmıyorsa, kişileri değiştirmek fazla bir şey değiştirmiyor. Zaman uzatılsa da gidişat değiştirilemiyor."