28 Eylül 2020 tarihli Sözcü gazetesinde yayımlanan yazısının başlığını Sayın Çiğdem Toker "CHP’li belediyeler de 21-b’yi sevdiler" diye koymuş idi.
Ben de bugünkü yazımın başlığını Çiğdem Toker’in başlığına çok benzer bir biçimde koyuyorum: "CHP’li belediyeler de 21-b kullanıyorlar maalesef"; bu arada, geçerken, Sayın Çiğdem Toker’in son senelerde gazetecilik alanında gösterdiği olağanüstü performansı hatırlatalım ve bir kez daha kutlayalım.
31 Mart 2019 yerel seçimlerden hemen önce Ekrem İmamoğlu HaberTürk kanalında Didem Arslan Yılmaz ile bir program yapıyordu, ben de bir mesaj atıp bir soru yöneltmiş idim İmamoğlu’na ve seçilirse açacağı ihalelerde o ünlü yolsuzluk maddesi 21-b’yi kullanmama sözü verebilir mi diye sormuş idim.
İmamoğlu’nun yanıtı maalesef olumlu olmamış idi, "en aza indirmek için gayret edeceğim" mealinde bir ifade kullanmış idi; bizim ülkemizde bu sözün nereye varacağı biraz bellidir, değil mi?
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21-b maddesi nedir, ilgili yasadan kes-kopyala yöntemiyle aşağıda aktarıyorum.
"Pazarlık usulü
Madde 21- Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:
a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması.
b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya (Ek ibare: 16/05/2018-7144/11 md.) yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.
c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması."
21-b maddesi metinden de çok açık olarak anlaşılabileceği gibi ancak çok özel durumlarda bu madde uygulanabilir.
Bu durumlar yasada doğal afetler, salgın hastalıklar, ani ve beklenmeyen durumlar, vs. olarak sayılıyorlar.
Peki, merkezi yönetimin ve AKP’nin elinde bulunan yerel idarelerde konu ne olursa olsun rekabetçi ihaleler yerine pazarlık usulünün yani 21-b maddesinin tercihinin gerekçesi ne olabilir?
Ben ve benim gibi düşünenler yazmaktan sıkıldı, Kamu İhale Kurumu, Sayıştay, idari yargı durumu görmezden gelmekten sıkılmadı.
Bu tercihin kökeninde olsa olsa yolsuzluk arayışları olabilir çünkü ülkemizde siyasetin finansmanında en yoğun kullanılan yöntem rekabetçi fiyatların çok üzerinde verilen merkezi ve yerel ihaleler.
AKP şimdilik merkezi devleti elinde tutuyor ve merkezi devlet üzerinden açtığı ihalelerde gerekli, gereksiz, kahir ekseriyetle gereksiz bir biçimde ihaleleri pazarlık usulüyle, 21-b maddesi ile dağıtıyor.
AKP aynı yöntemi maalesef yerel yönetimlerde de uyguluyor.
21-b maddesinin genele şamil kılınmasının sonucu bütçe kaynaklarının büyük bir verimsizlik ile harcanması, vergi mükellefinin ödediği verginin çar çur edilmesi.
31 Mart ve 23 Haziran 2019 tarihlerinde Türkiye’de önemli siyasi gelişmeler yaşandı ve İstanbul, Ankara, Adana, Antalya gibi büyükşehir belediyeleri CHP’ye geçti.
Bu sevindirici gelişmenin çok daha sevindirici olabilmesi CHP’li belediyelerin söylemler ile sınırlı kalmaması, kurumsal olarak dönüşümler de gerçekleştirmesi idi.
CHP’li belediyeler de maddenin ruhuna aykırı olarak yerel hizmetler ihalelerinde 21-b maddesini kullanmaya devam ederlerse, ben ne anladım 31 Mart 2019 seçimleri zaferinden.
Sayın Çiğdem Toker de çok kibar bir biçimde somut örnekler üzerinden (Ankara, Mersin, mesela) bu 21-b meselesinde işlerin eskisi gibi gitmeye başladığını hatırlatıyor.
Sayın Toker’in 28 Eylül yazısı sonrası acaba mesela Ankara büyükşehir belediyesi Başkanı Sayın Mansur Yavaş Çiğdem Hanımı arayıp bilgi verdi mi, merak ediyorum doğrusu.
İlk genel seçimlerde merkezi devletin yönetimi de CHP’ye ya da en büyük paydaşı CHP olacak bir ittifakın eline geçerse CHP kamu ihaleleri aracılığı ile çok daha yüksek meblağlarda kaynaklar dağıtacak.
İlk genel seçimlerde ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ulaşabilir isem muhalif adaylara ihalelerde gerçek çok zorunlu durumlar dışında 21-b’yi kullanıp kullanmayacakları sorusunu yöneltmek isterim doğrusu.
Bu soru kamu kaynaklarının daha etkin kullanımı yani daha fazla nitelikli kamu hizmeti için en temel sorudur.
Gerçek devrim çok özel durumlar dışında 21-b’yi kullanmamak, tüm kamu ihalelerini AB rekabetine açmak da dahil rekabetçi kılmaktır.
