Diktatörlüğe karşı ayaklanmak

44 yıl önce öğrenciler üniversiteyi işgal ederek ayaklanmayı başlattı. Onlarca genç öldürüldü, yaralandı. Ama artık yarı-resmi bir bayram 17 Kasım.

''Burası Polytechnique... Yunanistan halkı, Polytechnique mücadelemizin sözcüsüdür... Mücadelenizin sözcüsüdür... Diktatörlüğe karşı, demokrasi için ortak mücadelemizin sözcüsüdür!'' anonsuyla başlıyordu anti-faşistlerin gizli radyosunun yayınları.

1967 yılında darbeyle iktidara el koyan Yunan Albaylar Cuntası, 6 yıl sonra ilk ciddi ve kitlesel muhalefetle karşılaşıyordu. ABD'nin desteklediği bu faşist diktatörlük, ''Komünizm Tehlikesi'' bahanesiyle tüm siyasi faaliyetleri yasaklamış, bütün muhalefeti susturmaya çalışıyordu. Üniversitelerde öğrenci sendikaları seçimlerini iptal etti. Cunta, sendika temsilcilerini tayin etmeye başladı. Yeni çıkarılan 1347 sayılı kanunla sendikal faaliyete katılan öğrenciler derhal askere alınacaktı.

Bardağı taşıran son damla oldu bu kanun.

21 Şubat 1973 günü Atina Hukuk Fakültesini işgal etti öğrenciler.

14 Kasım'a kadar sürdü çeşitli gösterilerle Direniş. 14 Kasım günü, öğrenciler, Yunanistan'ın en önemli yüksek eğitim kurumu olan Polytechnique Üniversitesini işgal etti.

Öğrencilerin direnişi toplumun diğer kesimlerinde de yankı buldu. Önce liseli gençler, sonra işçiler, sadece Atina'da değil diğer üniversite kentlerinde de ayaklanmaya başladı işgallerle.

16 Kasım günü Atina'da 150 bin kişilik bir protesto gösterisi düzenledi diktatörlüğe karşı çıkanlar. ''Ekmek, Eğitim, Özgürlük'', ''Faşizme Ölüm'' ve ''ABD, NATO defol!'' idi ana sloganları.

Cunta sıkışmıştı. Sıkıyönetim ilan etti. Polytechnique direnişini kırmak için tanklarla kapıları kırarak, en az 3 öğrenciyi ezerek içeri girdi. 24 genç, tankların paletleri altında veya faşist kurşunlarıyla öldürüldü. Yüzlerce öğrenci yaralandı ve yüzlercesi de gözaltına alındı.

Ayaklanmayı kanlı bir şekilde ve böylesine bir şiddetle bastırmaya çalışmak, Cunta'nın içini de sarstı.  Cunta lideri Papadopulos yerini daha da sertlik yanlısı ve meşum anti-komünist İonnidis'e bırakmak zorunda kaldı.  Ayrıca içeride ve dışarıda Cunta'ya yönelik tepkiler ve muhalefet arttı. Temmuz 1974'de Türkiye'nin Kıbrıs'ı işgal etmesinin dolaylı etkisiyle de, 23 Temmuz günü de Yunanistan'da Cunta devrildi.

Bugün hala bu Cunta'nın ağır ve müebbed hapis cezalarına çarptırılmış sorumluları arasında hapiste yatanlar var.

Polytechnique Direnişi, Yunanistan'ın yakın tarihinde, Cunta'nın sonunun başlangıcı olarak kayıtlara geçti.

Ve bugün, 17 Kasım günü, kayıtlarda Resmi Bayram olarak geçmese de, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı tüm kurumlarda, yani ilkokuldan üniversiteye kadar tüm eğitim kurumlarında bayram ve tatil olarak kutlanıyor.

En büyük tören de, Atina'da Polytechnique'in önünde, 44 yıl önce öldürülenlerin anısına düzenleniyor. Kitle, törenin ardından, geleneksel olarak, ABD Büyükelçiliğinin önüne kadar protesto yürüyüşü düzenliyor. Bugün Yunanistan'ın çok farklı kentlerinde ''Polytechnique Ayaklanması Sokağı'' ya da ''Polytechnique Meydanı'' var.

Her Direniş Eylemi ve/veya Direnişin devlet tarafından bastırılması yarı-resmi bir şekilde de olsa bayram-tatil ilan edilse, Türkiye'de 730 gün Bayram!

Önceki ve Sonraki Yazılar
Ragıp Duran Arşivi