Fransalı yazar Magali Mougel’in Türkiye sahnelerinde izlediğimiz ikinci oyunu Erwin Motor, İmge Tiyatro yapımıyla Moda Sahnesi’nde geçtiğimiz hafta prömiyerini yaptı.
Mougel’in yazdığı, geçtiğimiz sezonlarda Moda Sahnesi’nde Kemal Aydoğan’ın rejisiyle sahnelenen Suzy Storck’ta, âşık olduğu için toplumsal beklentilere çok da farkında olmadan, otomatize bir koşullanmışlıkla cevap vererek evlenen, evlendikten sonra benzer koşullanmayla çocuk(lar) doğuran, esasen evliliği ve anneliği hiç düşünmeyen Suzy Storck’un uyanışını görmüştük.
Yaşadığı toplumu ve dünyayı, toplumsal normların erkeklik eliyle inşasını hedefe alarak irdeleyen yazarın Erwin Motor’u da benzer bir derin uykuyu anlatıyor.
Suzy Storck’ta, çamaşır asmak, yere düşen bebek emziğini almak, boş sepeti evin duvarına fırlatmak için kalkan Suzy’nin kolu Erwin Motor’da evli, bir çocuk annesi, işçi Cecile Volange’ın çalıştığı araba montaj fabrikasındaki otomatiğe bağlamış işçi kolu olur…
TEHLİKELİ İLİŞKİLER’DEN ERWIN MOTOR’A…
Cenk Dost Verdi’nin yönettiği oyundaki dört karakteri Ayşenur Demir ve Ahmet Uçar oynuyor. Cecile Volange, Erwin Motor adlı fabrikada gece mesaisinde çalışan bir işçidir. Fabrika patronu Madame de Merteuil, yönetici Talzberg’i, üretimin artması yönünde Cecile’e baskı uygulamakla görevlendirir ve Cecile de Talzberg’in baştan çıkarmalarına maruz kalır. Mesai saatleri giderek artar. Onun geceleri çalışmasından yakınan kocası M. Volange bir şeylerin yolunda gitmemesinden şikâyet eder, öfkelenir ve bir noktada işler çığırından çıkar.
Erwin Motor’da yazar, karakter isimleri üzerinden yazıldığı dönemde büyük olay olan ve aktüelliğini iki yüz yılı aşkın zamandır sürdüren De Laclos’nun Tehlikeli İlişkiler romanına gönderme yapıyor. 1782 yılında yayınlanan De Laclos’nun romanı, dönemin aristokratlarının skandal diye nitelendirilen ahlâki değerlerini anlatır. Christopher Hampton’ın tiyatroya uyarladığı roman, çeşitli versiyonlarla defalarca sinema ve televizyon filmi olarak da çevrildi.
Magali Mougel’in Erwin Motor’da yarattığı dünyada ise Cecile Volange’ın işçi sınıfından olmasıyla cazibenin zirve noktası emeğe evrilir. İşçiden beklenen insanüstü ve absürd performans, ödül gibi sunulması ve cezaya dönüşmesiyle emek kavramını masaya yatırıyor.
“Sizin gibi iyi bir işçiyi gerçekten ödüllendirmem gerekiyor diye düşünüyorum bazen. Bunu yapabilirdim, fakat her küçük şeyi ödüllendirmenin de peşine düşemem.” (Erwin Motor’dan)
Kapitalist ekonominin işçileri çalışmaya zorlayan koşullarını, işverenin işçiden daha fazla üretimi “gönüllü” elde etme yöntemlerini, bu uğurda her türlü manipülasyonu ve hileyi kullanmasını etkileyici bir dille anlatıyor Erwin Motor.
Reyhan Özdilek’in Fransızcadan Türkçeye, akıcı sahne diliyle çevirdiği Erwin Motor ve başrolünde de oynadığı Suzy Storck oyunları Habitus Kitap etiketiyle yayınlandı.
Anlattıkları kadar sorularıyla da devam eden bir oyun Erwin Motor, Bir Adanmışlık Hikâyesi… Tüm çalışan işçiler neden kadındır orada? Kadınların kulağına ilk kim fısıldadı yaptığı işe kendini adaması gerektiğini? İki kalp atışı arasında asılı kalan bir ana dair ne söylenebilir?
Ceren Gündoğan, 1983 İstanbul doğumlu. İBBŞT TAL'de ve Akademi İstanbul Tiyatro bölümlerinde oyunculuk, Kocaeli Üniversitesi GSF/ Sahne Sanatları Dramatik Yazarlık bölümlerinde öğrenim gördü. İstanbul Devlet Tiyatroları’nda oyuncu ve reji asistanlığı, Asis Yapım'da proje tasarım asistanlığı ile dizi ve belgesel senaristliği yaptı. İlk romanı Yaralı Rüzgâr, 2022 Mayıs ayında Eksik Parça Yayınları etiketiyle yayınlandı. Artı TV'de sinema ve tiyatro alanından sanatçıları konuk aldığı Artı Sahne programı ile Artı Gerçek'teki köşesinde, tiyatro ve sinema üzerine yazmayı sürdürüyor.
