ANKARA - Seçim döneminde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bir ay süreyle doğalgazın hanelerde ücretsiz olacağını, 12 ay boyunca da 25 metreküp ve altındaki sıcak su ve mutfak gazından ücret alınmayacağını ifade etti. Erdoğan’ın açıklamasının ardından Enerji Piyasaları Düzenleme Kurulu düzenlemeyi Resmi Gazete’de yayımladı. Karar uyarınca 24 Nisan- 31 Mayıs arasındaki doğalgazdan ücret alınmayacağı, dağıtım bedeli gibi kalemlerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bütçesinden karşılanacağı ifade edildi. 1 Haziran 2023-1 Mayıs 2024 arasında da 25 metreküpe kadar olan mutfak/sıcak su için kullanılan gazdan ücret alınmayacağı belirtildi.
Alınan karar hızla uygulamaya sokuldu. Bu durumun ekonomik yansımaları olacağı bekleniyordu. Nitekim ilk yansıma Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in enflasyon hesaplamasında görüldü. TÜİK yaptığı açıklamayla yeni doğalgaz düzenlemesinin enflasyon hesaplamasına yansıyacağını ifade etti. Peki bu ne anlama geliyor?
MAYIS AYI ENFLASYONU DÜŞÜK GELECEK
TÜİK’ten yapılan açıklama, öz itibarıyla mayıs ayı TÜFE hesaplanmasında doğalgaz için "sıfır fiyat" yöntemi uygulanacağını söylüyor. Yani doğalgazın sepetteki ağırlığı, gelen zamları gösteren kısma sıfır yazılacak. Dahası 2023 Haziran ve 2024 Mayıs arasındaki TÜFE hesaplamasında 25 metreküpe kadar doğalgaz tüketimi için yapılacak indirim dikkate alınacak. Yani TÜFE hesaplamasında, 25 metreküp üstündeki doğalgaz için ödenen fiyat dikkate alınacak.
TÜİK’in yaptığı açıklamanın seçim sonuna bırakılması, bunun siyasi bir karar olduğunu gösteriyor. Zira, alınan karar şunu söylüyor, TÜİK de açıklamasında bunu hatırlatıyor; mayıs ayında enflasyon kuvvetli şekilde inecek. Kış aylarına doğru yeniden artış başlayacak…
Ekonomi uzmanları bu kararın enflasyon üzerinde aşağı yönlü bir etki yaratarak yüzde 2 ile 2,5 arasında aşağı çekebileceği konusunda uyarıyor. Bunun nedeni, enflasyon sepetinde özellikle ekim-mayıs ayları arasında havanında soğumasıyla beraber, doğalgazın etkisinin artması. Örneğin bu karar temmuzda alınsaydı, enflasyona etkisi mevsim nedeniyle daha düşük olacaktı.
MEMUR/ ASGARİ ÜCRET ZAMMI ÖNCESİ ENFLASYONDA DÜŞÜŞ NE ANLAMA GELİYOR?
Kritik bir ayda enflasyona gelen bu doğalgaz ayarı, mayıs ayında enflasyona sert bir düşüş olarak yansıyacak. Nisan ayında TÜİK, aylık enflasyonu yüzde 2,39 yıllık enflasyonu TÜFE özelinde 43,68 olarak hesaplamıştı. Bu yeni düzenlemeyle beraber, enflasyonda sert bir düşüş olacak ve belki yüzde 40’ın altı görülecek. Gerçekse öyle değil, TÜİK hesabına yansımıyor olsa da, doğalgaz ücreti Hazine tarafından karşılanıyor, yani yük aslında tüm topluma dağılıyor. Bütçeye etkisi bir yana, TÜİK’in bu hesaplama tercihi en çok memurları, emeklileri ve asgari ücretlileri etkileyecek.
Nedenine bakalım:
Haziran ayı memurlar, emekliler ve son iki yıldır asgari ücretliler için önemli çünkü toplu iş görüşmeleri uyarınca hükümet yılın altı ayında alınacak zam oranına karar veriyor. Memurlar toplu iş sözleşmesi uyarınca yüzde 8 zam alacak, bunun yanında bir enflasyon farkı alması gerekiyor. Benzer bir durum emekliler için de geçerli.
Ocak-nisan arasında memurların alacağı enflasyon farkı yüzde 15,21 oldu. Buna mayıs ayı enflasyon farkının da eklemesi beklenirken, TÜİK kararıyla mayıs ayında enflasyonun düşük gelecek olması, farkı ya değiştirmeyecek ya da çok küçük bir oynama yapacak.
İşte bu durum, memurların, emeklilerin ve ücretlilerin alacağı zammı aşağı çekecek. Buysa aslında enflasyon arttığı halde ücretlerin bunun gerisine düşmesi, zamların bunu telafi edemeyecek olması nedeniyle alım gücünde erimeyi katmerlendirecek. Özetle, meğerse ücretsiz doğalgazı memurlar, ücretliler ve emekliler ödeyecekmiş. Sadece bunu peşin değil, temmuz ayında yapacaklarmış.
