Kürtler ve Cumhuriyet Tartışmaları... Özlem Has: Aynı ülke içerisinde iki devlet işleyişinden bahsedebiliriz
Artı Gerçek - Namık Kemal Dinç’in moderatörlüğünde, Cumhuriyet’in yüz yıllık serüveninde bir aktör olarak Kürtleri konu alan 'Kürtler ve Cumhuriyet' program serisinin üçüncü bölümüne Siyaset Bilimci Özlem Has konuk oldu. Has, bu bölümde Cumhuriyet'in umumi müfettişliklerle Kürtleri yönetme usullerine ve bu usullerin amacına ilişkin soruları yanıtladı.
UMUMİ MÜFETTİŞLİKLER VE KÜRTLERİ YÖNETME USULLERİ
Umumi müfettişlikler, Kürtleri yönetme usullerini Türklük sözleşmesi, ikili devlet ve sözleşmeli şiddet kavramı ile açıklarken bu usullerin yöntem ve amacına şu şekilde değiniyor:
“Umumi müfettişlikler, Şark Islahat Planı’nda öngörülen maddelerin uygulanmasını kolaylaştırmak için kurulan müfettişlikler. Kürt coğrafyasının daha da erişilebilir hale getirilmesi ve Türklüğe asimilasyonun sağlanmasına yönelik maddelerin olduğu bir plan. Umumi müfettişlikler, idari anlamda bu maddelerin hayata geçirilmesini ve kontrol edilmesini kolaylaştıran yapılar olarak ortaya çıkıyor.”
‘AYNI ÜLKE İÇERİSİNDE İKİ DEVLET İŞLEYİŞİ’
Alman hukukçu Ernst Frankel'in ait ikili devlet kavramına dikkat çeken Has, bu uygulama ile olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamelerin nasıl hayata geçtiğine şöyle değindi:
“Makalem iki devletin daha göz çarpan ayrıt idari, kuruluşları ile ilgiliydi. Bu konuda 90’lara ve OHAL uygulamalarına, Kürt coğrafyasında 13 ilde ilan edilen OHAL valiliği ve kararnamelerine odaklandım. Aynı ülke içerisinde iki devlet işleyişinden bahsedebiliriz. OHAL coğrafyasında kanun hükmünde kararnameler ile yönetilen ve yeniden dizayn planlanan idari birim söz konusu iken bu valilik biriminin dışına çıktığımızda norm devletinin işleyişini sürdürdüğü başla bir yapı görüyoruz.”
HER HAFTA ARTI TV YOUTUBE KANALINDA
Politikadan tarihe, insan haklarından sanata, Kürtlerin Cumhuriyet'teki yerini akademisyen ve yazarlar tüm başlıkları değerlendirdiği serinin diğer bölümleri haftalık olarak #ArtıTV YouTube kanalında yayınlanacak. (HABER MERKEZİ)
Kürtler ve Cumhuriyet Tartışmaları: Cumhuriyet'in Kürt Hafızası... Raporlar, Planlar
Kürtler ve Cumhuriyet Tartışmaları: 100 yıllık Cumhuriyet’te Kürtlerin var olma hali
