Tarih bazen önünüze fırsatlar koyar. Bu bir moment’in, bir anın yakalanması şansıdır. O momenti kaçırdıktan sonra birden her şey ters yürümeye başlar.

Ekim devrimi, bir moment yakalandığında dünya tarihinin nasıl değişme potansiyeline sahip olduğunun en çarpıcı örneklerinden biridir. Kimilerine göre bu erkendi ve şartlar oluşmamıştı. Oysa anında davranılmasa, geç kalınmış olacak ve dünya tarihi bir başka biçimde yazılmış olacaktı. (1)

Örneğin 2015 Haziran seçimleri önemli bir momentti, TC tarihinde ilk kez Kürt solu ile Türkiye solunun bir kesimi arasında kurulan ittifak 80 kişilik bir sol grubun parlamentoya girmesine yol açmış, 12 yıllık AKP iktidarının dizi kırılmış parlamentoda çoğunluğu yitirmişti.

Bu bir momentti. Kaçırıldı. İlk kez RTE inisiyatifi yitirmişti. 1 hafta ses çıkmadı ondan. Ve ona inisiyatif alma şansı tanındıktan sonra bunu kullanmasından dolayı kimsenin şikâyetçi olmaması gerek.

Gezi direnişi bundan önceki kaçırılan bir başka momentti. Yurt dışında bekledi sonucunu.

Her ikisinde de, momentin kaçmasında sözde barış sürecinin önemli bir rolü olduğunu belirtmek durumundayız.

Dünyadaki barış süreçlerinde iki taraf arasında aşılması gereken en önemli sorun, karşılıklı güven sorunudur.

Bizdeki barış sürecinde bunun sağlanabildiği söylenemez.

Bir taraf sınır ötesine geri çekilmeyi ağırdan alırken, öteki taraf da yeni karakol yapımlarını sürdürüyordu.

Barış sürecinin en önemli kazanımının, bölgede fiili bir özerkliğin sağlanması olduğu söylenebilir.

Peki, o zaman gerek 2011 gerekse 2015 seçimlerinden sonra "özerklik" ilanının anlamı neydi. Bu seçim başarısını sağlayan BDP siyasi kadrolarına ve daha sonra HDP siyasi kadrolarını hedef haline getirme dışında.

Bir yanda "barış süreci", bir yanda biçimsel radikallik.

Benzeri yanlış 2015 seçimlerinden sonra da yapıldı.

RTE, bu barış sürecinden ne çıkarım oldu deyip masayı deviriverdi. AKP içinde barış sürecini yürüten siyasi kadroyu tasfiye edip, siyasi sorumluluğu onlara bırakıverdi.

RTE’nin bu süreçteki beklentisi, başkanlık ihtirasına Kürtlerin destek vermesi idi. Aslında Kürt cephesinden buna destek veren sesler de gelmedi değil. Başkanlık sistemine güzellemeler yazan siyasetçiler bile çıktı.

Öyle ya, bir tarafta da fiili başkanlık olgusu varken?

Fakat, Demirtaş’ın "Seni Başkan Yapmayacağız" sloganı ile başkanlık seçimine katılması (asıl bu nedenle hapiste) RTE, tarafından sözde barış sürecine "ihanet" olarak algılandı. Çünkü Aşil’in zayıf noktasını, topuğunu göstermişti.

Fakat, Kürt tarafının genel olarak barış sürecine "sadık" kaldığı kabul edilmeli.

Gezi direnişi sırasında, Türkiye geneline protestoların yaygınlaştırılması olanağı varken, ilk başta Sırrı Süreyya Önder sembolik eylemi ile yıkım makineleri önüne dikilirken (belki asıl bu nedenle hapiste), başka bir yerlerde firene basılıverdi, Kürt kentleri sessiz kaldı.

2015 Haziran’ında da barış sürecine "sadık" kalındı, aman süreç zarar görür denilip, hiçbir kitlesel barışçıl eylemlilik, sivil itaatsizlik başlatılmadı. Pekala, "Türkiye’de sivil muhalefetin başarısından sonra artık silahları gömüyoruz, Gandhi yoluna geçiyoruz" da denebilirdi. 70’lerin ruh hali aşılamadı.

Saçma bir ilk kurşunu kim sıktı tartışmasına saplanıldı.

Herkes RTE’nin "Devleti" ele geçirmesinden söz ediyor, aslında RTE’yi ele geçiren "Devlet" oldu ve TC’nin bilinen bütün klasik paranoik politikalarına geri dönüldü.

RTE’ye artık iniş sürecinde gözüyle bakılıp, birkaç yerde çatapatlı havai fişek gösterisi ile devrik masaya dönüşü sağlanacağı beklenirken, tam tersine onun yukarı çıkış sürecine katkıda bulunuldu.

"Öncelik" Suriye’deki bölge iken, birden ikinci cephe açılma durumunda kalındı. Teker teker kentler orantısız bir şiddetle yüz yüze bırakıldı. Çok naif bir açıklama geldi buna, "bu kadar şiddetli tepki beklemiyorduk".

Dolayısıyla Başkanlık sistemine dolaylı başka bir açıdan fiili destek sağlanmış oldu.

Suriye’de Rojava’da oluşan kantonal sistem, kadınların direnişte oynadığı rol dünyada Kürtlere bir sempatinin yaygınlaşmasına neden oldu. Kobane’de DAEŞ’e karşı direniş, Sincar Dağı'nda, Ezidilere yönelik kıyımın engellenerek belli noktada kalmasının sağlanması bu sempatiyi yaygınlaştırdı.

2015 yılında Türkiye’de yapılan siyasal yanlış sonuçta Suriye Kürtlerini de zora soktu.

Esat rejimi birkaç cephede çarpışamayacağı için bu bölgeden zaten gönüllü olarak çekilmiş ağırlığı başka cephelere vermişti.

Afrin tam bir kırılma noktası oldu. Dünya Kobane’deki gibi bir direniş beklerken, daha sonra Mümbiç’te gösterilecek inisiyatif gösterilemedi. Bu büyük bir moral bozukluğuna yol açtı.

Bunu Türkiye örneği verecek olursak, Fatsa 1980 başında, fiili olarak özerk bir siyasal konum kazanmıştı. Maraş kıyımının bir başka yüzü ise Maraş direnişi idi. Bu olmasa kıyım korkunç boyutlara ulaşabilirdi. Tariş direnişi, ardından Çorum direnişi bir anlamda artık MHP’nin işe yaramadığını, tam tersine anti faşist direnişi yükselttiğini kanıtlamıştı. Ancak burada bir zayıf nokta vardı. MHP aradan çekip alınırsa, devletin doğrudan şiddetine ne çapta direniş potansiyeli vardı.

İşte Fatsa’da bu direniş potansiyeli sınandı. Ve Afrin gibi, Fatsa terkedildi. Çok önemli bir moment kaçırıldı. Evren, darbeden sonra Konya’da yaptığı konuşmada, "biz gelmesek DY gelecekti" demişti. Fatsa’da direniş olsa idi, 12 Eylül askerî darbesine karşı direnişin psikolojik ortamı oluşacaktı.

RTE, Washington ile Moskova arasında dans ederken, Kürtler ittifaklarında "ilkeli" davranmış oldu, Afrin, Kürt dağının aşağısındaki bu kadim Kürt yerleşimi terk edilerek. Oysa "emaneti sizden aldık, size teslim ediyoruz" denilebilirdi Şam’a.

Kolay değil, Ortadoğu’nun globalleşme sürecinde, dört parçada yaşayan bir halk olmak. Mahabat Cumhuriyeti, kurulmata olan yeni bir dünya dengesinin kurbanı olmuştu. Keza 1975’te neredeyse özerkliği sağlamış olan Kürtler, tepetaklak olmuştu bir anda, bölgenin geleneksel ihanet siyaseti sonucu. (2)

Birbiri ile dalgalı çatışma halinde olan Arap, Türk, Pers milliyetçilikleri, Kürt mevzubahis oldu mu birleşiverir, birbirlerini sık sık sırttan hançerledikleri halde.

Ayrıca düşmana gerek de kalmaz bazen, Kürdün (hadi düşmanı demeyelim, ağır olur) karşıtı Kürt iken.

(1) Moment konusunda bak: Görgy Lukacs, Lenin’in Düşüncesi / Devrimin Güncelliği, çev. R. Zaralı, Belge Yayınları 1979.

(2) Tarihsel arka planı da kapsayan Ahmet Mücek’in "Orta Doğu’nun Globalleşmesi / Yeni Amerikan Yüzyılında ABD-Türkiye İlişkileri Ekseninde Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın Küreselleşme Süreci", bölgede yaşananları anlamada önemli bir kaynak (Belge Yayınları, 2014). İsveç’te yaşayan araştırmacı Ahmet Mücek’in son dönemde yoğunlaştığı konulardan biri de dünyadaki barış süreçleri. Bunlardan Sri Lanka üzerine olanı yayınlandı: "Sri Lanka’da Barış Süreci Nasıl Gelişti Neden Yürütülemedi?" (Belge Yayınları 2016). Filipinler Barış Süreci Deneyimi (ki Türkiye’de kısmi rol oynamıştı) üzerine olan çalışması ise yayınlanmak için sıra bekliyor.