Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna’da Rus ordusunun Herson şehrinden çekilerek Dinyeper Nehri’nin güneyinde mevzileneceğini açıkladı. Bu açıklamadan kısa süre sonra, Ukrayna ordusu Herson’a girerek bayrak çekti. Bu gelişme Ukrayna ordusunun Herson bölgesindeki karşı hücumu ile yakından bağlantılıdır. Dinyeper’in kuzeyinde kalan Herson kent merkezinin savunulması, Rus ordusu için giderek büyüyen bir güçlük arz ediyordu. Zaten bir süredir Herson şehrindeki (Rus) sivil nüfus tahliye ediliyordu.
Kırım Yarımadası’nın hemen kuzeybatısında yer alan liman kenti Herson, Ukrayna işgalinin ilk haftalarında Rus ordusunun eline geçmişti. Bu savaş sürecinde Rus ordusunun zaptettiği yegane vilayet merkeziydi. Rus nüfusunun azınlıkta olduğu bir şehir olan Herson’ı elde tutmak Rusya için başlı başına bir zorluk arz etmiştir. Daha işgalin ilk günlerinden itibaren şehirde Rusya karşıtı protestolar yaşanmıştı. Bundan dolayı Rus genelkurmayı “operasyonun ikinci aşamasının” hedefleri arasına Rusların daha yoğun yaşadığı Odessa’nın alınarak buradan Moldova’nın Transdinyester bölgesine kara bağlantısı sağlanmasını koymuştu. Herson’ın elde tutulabilmesi biraz da buna bağlıydı.
Transdinyester, Rus ordusuna önemli takviyeler sağlayabilirdi.Ancak savaşın seyri başka türlü oldu. Ukrayna ordusu Herson vilayetinde ilerleyerek Rus birliklerini Dinyeper Nehri kıyısında kuşatmaya başladı. Bu noktada Herson’da (ve üç diğer vilayette) referandum düzenleyen Rusya, “Herson halkı kararını verdi” söylemiyle bu vilayeti ilhak etti. İşin doğrusu Donetsk ve Luhansk vilayetlerinin aksine Herson ve yerel halkın Ukrayna’dan ayrılmak gibi bir talebi hiçbir zaman olmamıştı. Zaten Rusça konuşan nüfus da bu vilayette azınlıktaydı.. 2004 verilerine göre; Herson nüfusunun %73’ü Ukraynaca konuşuyordu. (Aynı tarihte Ukraynaca konuşan nüfus Kırım’da %10, Sivastopol'da %7, Donetsk'te %24, Luhansk’ta %30, Zaporojye’de %50,2, Odessa’da ise %46 idi.)
Ukrayna’da 2014’teki faşist darbe ile Yanukoviç devrilip Neo-nazi çeteleri devletin çekirdeğine yerleşirken Rus nüfusun çoğunlukta olduğu şehirlerde anti-maidan hareketleri ortaya çıktı. Donetsk ve Luhansk’ta halk Kiev’den koparak daha o tarihte “Halk Cumhuriyetleri”ni ilan etti. Herson’da o dönemde bu yönlü bir hareketlenme görülmemişti.
Neticede Herson’da yapılan referandum tümüyle göstermelikti. Salt Rus askeri varlığını kalıcılaştırmak ve meşrulaştırmak amacını taşıyordu. Daha bir ay önce Putin’in “ilelebet Rus toprağı” ilan ettiği Herson şehrinin bugün Rus ordusunun çekiliyor olması bu gerçeği bir kez daha teyit etmiştir.
Ayrıca, Rus savunma hatlarının Dinyeper’in güneyine kuruluyor olmasının da gösterdiği üzere, Herson’a yönelik Rus ilgisi esasen Kırım’ın güvenliği ile ilgili bir meseledir -tıpkı Zaporojye’de olduğu gibi. Zaporojye’de de yine Dinyeper Nehri’nin kuzeyinde kalan şehir merkezi Ukrayna’nın elindeyken yapılan sözde referandum da bu amaca yönelikti. Orada da amaç Zaporojye halkının iradesini açığa çıkartmak değil, Kırım için bir savunma kalkanı oluşturmaktı. Şimdi oluşan fiili durumda; Dinyeper Nehri, Kırım’ın kuzeyindeki savunma hattını oluşturmaktadır.
Madalyonun diğer yüzündeyse Kiev rejiminin gittikçe koyulaşan anti-Rus karakterinin, Ukrayna ordusunun ilerleyişine getirdiği sınırlar bulunmaktadır. Ukraynaca konuşan kentleri elde tutmak Rusya için ne kadar zorsa, Rusça konuşan kentleri ele geçirmek de Ukrayna için o denli zor olacaktır.
Bugünkü hızlı Ukrayna ilerleyişinin, Dinyeper’in güneyine doğru inildikçe Donetsk ve Luhansk (Donbas) bölgesine doğru gidildikçe seyrelmeye ve zayıflamaya başlaması olasıdır. Zira, ağırlıkla Rusların yaşadığı bu bölgelerde, Rus olan her şeyi düşman gören bir devlete yerel nüfus tarafından, bırakın sempati ve desteği hayırhah (iyilik isteyen) bir tutum dahi gösterilmeyecektir. Bu da Rus askeri güçlerinin yerel katılımlarla büyümesi anlamına gelecektir. Dolayısıyla savaşın muhtemel sonucunun; Kırım, Donetsk ve Donbas’ın Rusya’nın ellerinde kalması, ancak Herson ve Zaporojye’nin büyük kısmının Ukrayna’ya geçmesi şeklinde olabileceği bir ihtimal ufukta belirmektedir. Ancak, Rus cephe hattının topyekun çöküşü gibi bir ihtimal de halen mevcuttur -ki bu durumda Ukrayna ordusu Donetsk ve Donbas’a da girebilir. Kırım’ın el değiştirmesi ise pek olası görülmemektedir.
Her hâlükârda, Rus ordusunun Herson’dan çekilmesi, Ukrayna savaşında önemli bir dönemeci temsil etmektedir. Kiev önlerinden çekilişi ve Harkov vilayetini (izyum kasabasını da kaybederek) bırakmak zorunda kalmasından sonra, bu Rus ordusunun 8 ay gibi üçüncü yenilgisi olmuştur. Herson düşerken sorgulanan bir kez daha Putin’in savaşı olacaktır.
