Cumhurbaşkanı Erdoğan Karadeniz'de yeni gaz keşfinin olduğunu açıkladı. Yeni rezervlerin bulunması elbette sevindirici. Ancak açıklamalara baktığımız zaman bu işte mantık dışı bazı noktaların olduğu açıkça görülüyor. Görevi haber vermek yerine sayfalarını saçma sapan haberler ile doldurup halktan gerçekleri gizlemek olan saray basınına bakacak olursak uçuyoruz!
Gerçeğin eninde sonunda ortaya çıkması gibi bir huyu vardır denir ya bu gibi gerçeklerin bu ülkeye maliyeti çok ağır oldu her zaman.
Erdoğan, bulunan 58 milyar m3'lük rezerv ile bugüne kadar keşfedilen toplam miktarın değerinin tam 1 trilyon dolar olduğunu söyledi.
Saray basını ise 1 trilyon hemen yarın cebimizde havası estirdi. Ne güzel! Bırakın trilyonu, gazın değerini "kırsak" yarısı ülkeyi uçurur gerçekten. 500 milyar dolar ile neler yapılmaz ki? Ama yok işte.
Konuyla ilgili uzmanların yazdıklarına bakılacak olursa anlatılanlar tamamen masal. Aslında yapılan çok basit. Eskiden ağır sanayi hamlesi, ekonominin düzeltilmesi, refahın arttırılması gibi sözler verilirdi. Bu gibi vaatler o zamanlar da alay konusu olurdu elbette, Kayseri'ye liman gibi mesela. Şimdilerde bu türden vaatler de modernleşti. Aşağısı kurtarmıyor, zamanın ruhuna uygun olarak gaz bulunuyor, Ay'a sert iniş vaat ediliyor.
TOPLUMA İLK GAZ 2007'DE VERİLDİ
Türkiye bu türden modern gazlayıcılar ile 2007'de tanıştı ilk olarak. Dönemin Enerji Bakanı Hilmi Güler o yılın kışında Karadeniz doğalgazı ile ısınacağımızı "müjdelemişti."
Aradan onca yıl geçtikten sonra insan düşünmeden edemiyor: dönemin bakanı yanıltıldı mı, anlatılanları yanlış mı anladı? Üçüncü olasılık düpedüz yanlış enformasyon yayma. Ama ben şahsen bakanın böyle bir şeye tevessül edeceğine inanmıyorum. Yine de en azından kendi bürokratlarına "halka söz verdik nerede bu gaz?" sorusunu sormuştur diye ümit ediyorum.
Yıllar geçti geldik 2020'lere. Bu kez Karadeniz'de yaklaşık 350 milyar m3 gaz bulduğumuz açıklandı. Doğrudur değildir bilemezdik elbette. Üstüne yeni alanlarda yapılan keşifler ile birlikte gazın miktarının 710 milyar m3 olduğunu açıkladı Cumhurbaşkanı Erdoğan. Değeri tamı tamına 1 trilyon Dolar. Bu rakamla hazine dolar, Merkez Bankası dolar, vatandaşın küpü dolar, dolar da dolar!
TRİLYON HESABININ ASLI
Ama gelin görün ki bu tiko 1 trilyon cepte değil, cebe girmesi de kolay görünmüyor. Birincisi bahse konu rezervler "kanıtlanmış" değil, tahmini. Yani denizin dibine indiğinizde sürpriz ile karşılaşabilirsiniz.
Diyelim ki tahmin tuttu ve gerçekten 720 milyar m3 gaz var. Bunun hepsini çıkarabilmek de pek mümkün değil.
Diğer yandan 1 trilyon hesabı neye göre yapıldı? 1 trilyon Dolar / 710 milyar (m3) = 1408 eder. Yani bin m3 gaz = 1408 Dolar. Artık neredeyse herkesin gaz bulduğu ve rekabetin kızıştığı bir ortamda gazı bu fiyata satabilecek miyiz? Maliyet yatırım ve taşıma vesair maliyet de bir kenarda duruyor.
Hadi diyelim bu gazı kendi ülkemizde kullandık ve böylece dışa bağımlılıktan kurtulduk. Burada da şöyle bir sorun var: sanki bir trilyonluk gaz bir kerede eli mizde ve trilyonu hemen göreceğiz havası estiriliyor. Oysa bu yıl yaklaşık 60 milyar m3 gaz tükettik. Gelecek yıllarda sanayi, üretim, konut sayısı arttıkça tüketim de artacaktır elbet. Diyelim ki 100 milyar m3 tüketime ulaştık. Offshore-technology.com'a göre 2023'te ilk faz tamamlandığında (10 kuyu) günlük üretimin 10 milyon m3 olması bekleniyor. (1) Buna göre aylık üretim (yaklaşık) 320 milyon m3, yıllık üretim ise yaklaşık 3 milyar 800 milyon m3 olacak. Sadece 60 milyar m3 tüketimde kalsak bile yıllık tüketimimizin yüzde 5'ine denk gelir. Yani biz yılda yine kalan yaklaşık 55 milyar m3 için dışarıya para ödemeye devam edeceğiz. Gitti milyar dolarlar!
TPAO daha sonraki yıllarda (2028'e kadar) 40 kuyu açmayı planlıyor. İkinci fazda mevcut kuyuların gelişimi ve yeni kuyularla birlikte 2028'e kadar üretim 40 milyon m3 / gün olacak. Bu bile gaz ihtiyacımızı / dışa bağımlılığı gidermekten çok uzak.
Yani keşke olsa ama ortada tirilyon mirilyon yok!
HALKI YANILTIYORLAR
Hadi hükümet gelecek ile ilgili ulaşılması bekleneni şimdiden varmış gibi gösteriyor. Gazeteciye düşen bunun sorgulanması değil mi? Halka yalan söylemek suç sayılmıyor mu artık? Bu yapılan düpedüz dezenformasyon değilse nedir?
Bu arada bir soru: 1 trilyon / 85 milyon = 11.764 Dolar. Erdoğan zenginliklerin paylaşılacağını söyledi. Benim 11 bin 764 Dolarım nerede?
1- https://www.offshore-technology.com/projects/sakarya-gas-field-development-black-sea-turkey/
Musa Özuğurlu: Çok sayıda radyo ve TV kanalının haber merkezlerinde editörlük, muhabirlik, program sunuculuğu yaptı. 2010'da TRT Türk’ün Suriye temsilcisi olarak çalıştı. Suriye’de 2011’de başlayan süreci 2016'ya kadar yerinde takip eden az sayıda yabancı gazeteciden biridir. Alanı Suriye başta olmak üzere Ortadoğu. Halen ARTI TV’de hafta içi her sabah 08:00 - 11:00 saatleri arasında “Gün Başlıyor” programını sunmaktadır.
