Hafta sonu Instagram yasağı sona erdi. Ama geçen haftaki yazımda sözünü ettiğim bir başka yasak, Wattpad’e yönelik engelleme devam ediyor.

Wattpad, hikayesi olanın hikayesini paylaştığı merak edenlerin de okuyup oy vererek, yorum yaparak katkıda bulunduğu bir sosyal medya. Türkiye, 2007’de kurulan Watttpad’in en popüler olduğu dördüncü ülke. Buradan Türkiye’de toplam satışı belki de milyonları aşan romancılar çıktı…

Bu hafta sözü o yazarlardan ikisine, N.G. Kabal ve Alya Öztanyel’e bırakıyorum. Ellerinden geldiğince Wattpad kullanıcılarının sesini duyurmak için çabalıyorlar ve bu platformun ne olduğunu ve neden hemen açılması gerektiğini en iyi onlar anlatabilir.

N.G. KABAL: WATTTPAD BU ÜLKEDE KAPIYA BIRAKILMIŞ HEDİYE BİR KİTAPTIR

N.G. Kabal

Wattpad senin için ne anlam ifade ediyor. Okur ve yazar olarak nasıl bir katkısı olmuştur NG Kabal’a?

Benim için bir iç dökme alanı. Birileri orada sizi okuyor, takip ediyorsa sizi dinleyebilecek birilerine sahipsinizdir ve bu muhteşem bir şeydir. Aynı zamanda ortak zevklere sahip olduğumuz insanlarla keyifli zaman geçirdiğimiz bir kaçış noktası Wattpad.

Yazar olarak değineceğim ilk nokta Wattpad’in kendini geliştirmek için çok iyi bir alan sunuyor olması. Kurgularımı aklıma gelen ilk haliyle orada paylaşıp okurlarla birlikte ilerlemeyi ve yakınlarıma danışır gibi onlardan tavsiye almayı çok seviyorum. Gelen eleştirilerle kurguyu daha iyi bir noktaya taşıyabiliyorum ve ilk elden okurlarımla iletişim halinde kalabiliyorum. Sanıyorum tüm yazarlar kaleme aldıkları eserlerin okuyanlar üzerinde yarattığı etkiyi deneyimlemek ister; Wattpad’de acı veya tatlı bunu yaşayabilirsiniz.

Okurlar açısından en önemlisi Wattpad’in binlerce hikâyeye ücretsiz ve her an ulaşma şansı sağlaması. İnternetiniz olmadığı anlarda bile uygulamadan okumaya devam edebilirsiniz. Çeşitlilik sayesinde her türde ve seviyede kitap bulmak mümkün. Sevdiğiniz kitapların yazarları ile bire bir iletişim kurma olanağı sağlıyor ve aynı kitabı seven binlerce insanla tanışıyorsunuz. En önemli noktanın bu olduğuna inanıyorum: Sevdiğimiz kitabı seven bir başkasına rastlamak hepimizi gülümsetir, saatlerce kitaplar hakkında sohbet etmek isteriz. Wattpad’in yaptığı bu, orada aynı zevkleri paylaştığınız ve size benzer insanlarla bir aradasınız. Yani Wattpad sadece bir sosyal medya uygulaması değil, ortak duyguları paylaşan on binlerce insanı bir çatı altına toplayan bir platform.

Burası birçok insana okuma alışkanlığı kazandırdı. Bazıları daha basit gördükleri hikayelerin okunmasındansa hiç okunmamasının daha iyi olduğunu savunabiliyor. Bunu anlamam mümkün değil. Daha basit görünen hikayeleri okuyanlar yarın bununla yetinmeyecek zaten, istese de okudukları ona yetmeyecek ve daha ‘ağır’, kimine göre daha ‘iyi’ kitaplara yönelecek.

Kendini göstermek isteyen yazar adayları için de Wattpad bulunmaz bir fırsat. Yazar olmak isteyenler bazen ciddi bir özgüvensizlik yaşıyor, çoğu çok iyi yazarlar olabilecekken hiç cesaret edemiyor. Destek göremeyen, hatta alay konusu olmaktan çekinen bu insanlar kendilerini Wattpad’de rahatça ifade edebiliyor. Yeterince ilerleme kat ettiğinizde yayınevleri tarafından keşfedilip hayallerinizi ve hedeflerinizi gerçekleştirme olanağı bulabiliyorsunuz. Hem yazar adayları hem de yayınevleri açısından, iki taraflı olarak çok faydalı olan bir şey bu. Okurların ne istediğine dair yayınevlerine de fikirler veriyor Whattpad.

Kimler kullanıyor bu platformu, ne tür metinler yazılıp okunuyor?

Uzun yıllardır kullanıcısı olarak gönül rahatlığı ile her yaştan kullanıcısı olduğunu söyleyebilirim, ama çoğunluğu gençlerin oluşturduğu doğrudur. Genel olarak kurgu romanlar yazılıyor ama her türde metinler bulabilirsiniz. Özellikle sosyal medyada çok yanlış lanse edilmesinin sebebinin etkileşim kaynaklı olduğunu düşünüyorum. Hiçbir tarladan çürüksüz mamul toplayamazsınız, bu platformda da elbette hoşunuza gitmeyecek içeriklere rastlayabilirsiniz ama bunu bütüne mal edemezsiniz.

Engelleme kararının üstüne onca insan destek talep ederken birileri çıkıp ‘iyi olmuş kapandığı zaten boş içeriklerdi’ diyebildi. ‘Genç kurgu’ ya da ‘kaçış edebiyatı’ olarak var olmuş türler boş içerik değildir. İnsanlar sadece kafasını dağıtmak için de kitap okuyabilir ve bu amaçla yazılan kitaplar da kötü ya da boş değildir. Zaten kitapları sevme sebebimiz farklı yaşamları deneyimlemek değil mi? O halde gençleri neden hiç yaşamadıkları ve yaşayamayacaklarına inandıkları gençlik hikayelerini okudukları için suçluyorlar? Kitap fuarlarında binlerce genç bir araya gelip kitapların etrafında toplanıyorsa burada iyi yapılan ve iyi sonuç alınan bir şeyler olduğu göz ardı edilemez.

Türkiye’de yeni bir okur kitlesinin oluşmasına katkıda bulunduğunu söyleyebilir miyiz? Ne dersin? Sana göre Wattpad’in Türkiye’de gençlik edebiyatına etkisi ne olmuştur?

Yeni bir kitle oluşumundan ziyade var olan bir kitleye kitap okuma olanağı sağladı. Yine gerçekçi olmak gerekirse aileler ders kitapları olmadığı sürece kitaplara bütçe ayırmaktan da çocuklarını kitap okumaya yönlendirmekten de geri duruyorlar. Wattpad bu insanlara ücretsiz şekilde ulaşabilecekleri bir imkân sağladı ve bu da aslında ne kadar çok kişinin okumaya meyilli olduğunu kanıtladı bize. Burası artık okunma oranı on milyonlara ulaşmış hikayeler dolu. Hatta bu hikayelerin kimileri yurt dışına açıldı, kimileri dizi ve filmlere uyarlandı.

Şunun farkında değiliz belki ama bugün ülkemizde yeterince kitapçısı olmayan şehirler ve kitaplara ulaşamayan gençler var. Okuyorlar diye onları eleştirmek ya da engel olmak yerine teşvik etmemiz ve kolaylaştırmamız gerekmiyor mu? Wattpad bu ülkede birçok insanın kapısının önüne bırakılmış hediye bir kitaptır.

Sence çözüm ne?

İnternet insanların ilgi gösterdikleri içerikleri daha sık karşısına çıkaran bir algoritmaya sahip ve istemediğiniz içerikleri de kısıtlayabileceğiniz filtreler bulunuyor. Yaşı küçük olan çocukların ne yaptıklarından da ebeveynleri sorumludur. Okuma, yazma, ifade özgürlüğü, yaratıcılık ve üretkenlik sunan bir platformun bu şekilde yasaklanması değil, desteklenmesi gerekir. Esas sorun Wattpad’e getirilen erişim engeli ve on binlerce insanın mağdur edilmesidir ve çözümü oldukça basit: Erişim engeli kaldırılsın.

ALYA ÖZTANYEL: WATTPAD BİZİM İÇİN BİR SIĞINAKTI, EVİMİZDİ…

Alya Öztanyel

Wattpad senin için ne anlam ifade ediyor, sana nasıl bir katkısı olmuştur?

Wattpad bir sığınak. Yuvamız, evimiz. Her yaşın getirdiği farklı hayat zorlukları vardır, Wattpad ise bize bazen gerçek dünyada yol gösterici bir ayna, bazen yoldaş, bazen bir yardım eli olmuştur. Hayallerimiz, fikirlerimiz, duygularımız orada çiçek açar. Kalabalığın içinde yalnız hissetmek de mümkündür bu hayatta, Wattpad ise asla yalnız olmadığımı bana hatırlatır. Güç verir. Hayatımda kontrolümün dışında gelişen ve beni üzen olaylara karşı umudumu yeşertir, kurduğum hayalleri benimle aynı hayallere sahip kişilerle paylaşmamı ve yeni dostluklar kurmamı sağlar.

Şu an 26 yaşındayım ama Wattpad'de ilk kitabımı 16 yaşındayken yazdım ve 19 milyon tıklanma, 365.000 okuyucusu oldu Karanlık Lise'nin. Yazar olabileceğimi hiç düşünmemiştim. Benim gibi hisseden, düşünen, benim güldüğüm şeylere gülen, benim ağladığım şeylere ağlayan, özetle benim gibi hisseden insanların varlığından bile habersizdim. Çok yalnızdım kafamın içinde, yepyeni bir dünya ve karakterler yarattım kendime. Bir baktım ki aslında milyonlarca gencin de buna ihtiyacı varmış. Sayfalarda, satırlarda buluştuk biz. Wattpad bize yalnız olmadığımızı, bir ailemiz olduğunu gösterdi. Nerede yaşarsak yaşayalım, nasıl kültürlerden ve aile yapılardan gelirsek gelelim sanatın ve hayallerin birleştirici gücü olduğunu gösterdi.

Hem bir yazar hem bir hukukçu olarak bu kapatma kararı için ne düşünüyorsun?

Daha önce hayatında hiç kitap okumamış, kitap okumayı sevmeyen milyonlarca genç, Wattpad'deki bu “yalın” diyebileceğimiz eserler ile okuma alışkanlığı kazandı. Eğitim sistemimize kadar yansıyabilecek kıymette bir değerdir bu. Kaç velinin gelip bana imza günlerimde teşekkür ettiğini saymadım…

Wattpad'i kapatma kararı ekonomik sebeplerle kitap alamayan ya da coğrafi sebeplerle hiçbir kütüphaneye erişimi olmayan pek çok insan için de çok kötü. Ülkemizde kitaba ulaşamayan çok insan var ve onları göz ardı edemeyiz.

Hevesi olan herkes edebiyatla ilgilenmeyi, kitap yazmayı denemeyi ve emeğini dünyayla paylaşmayı hak ediyor. Okurlar ise istedikleri kitabı okuyabilmeyi hak ediyor.

Peki çocuklara zararlı içerik var mı Wattpad’de? Bu nasıl engelleniyor? Neticede bir kontrol ve denetim olması gerekmiyor mu? Bunun kriteri ne olmalı?

İnternetteki herhangi bir platform ya da site gibi, online mecraların doğası gereği, her yerin pozitif ve negatif yanları var tabii ki. Mesela Google'ı bile nasıl değerlendireceği kullanıcıya kalmış bir konu. İsterse zararlı bir içeriğe ulaşır, isterse yararlı bir içeriğe. Keza Wattpad de öyle… Burada çeşitli denetim mekanizmaları zaten mevcut. Yazarlar kitaplarının 18 yaş üstü olup olmadığını işaretleyebiliyor, zararlı içerikler platformun kendi destek ekiplerine iletilip kaldırtılabiliyor. Burada yazılımsal pek çok başka filtreleme metodu da uygulanabilirdi.

Artılarını ve eksilerini ölçtüğümüz zaman bu erişim engeli kararının kamunun zararına olduğunu söylemek mümkün. Zararlı içerik tespiti yapıldığında, sadece ilgili içeriklerin platformdan kaldırılması yönünde bir düzenleme yapılabilecekken neden tüm platformun kapatıldığını anlamış değiliz. Mevcut kontrol ve denetim mekanizmalarının yetersiz olduğu düşünülüyorsa, bunun çözümü yararları bu kadar fazla olan bir platformu tamamen kapatmak olmamalı.

Binlerce yazarımızın, kendim de dahil olmak üzere, eseri orada kaldı. Giriş yapamadığımız için eserlerimizi yedekleyemiyoruz, emeklerimize ulaşamıyoruz. Okurlarımız da sevdiği kitapları okuyamıyorlar şu anda. Çok üzücü. Tek istediğimiz kitap yazmak ve kitap okumak. Başka hiçbir şey değil aslında.

Wattpad kullanıcıları şimdi ne yapıyor?

Ne yazık ki beklemek dışında başka hiçbir şey yapamıyorlar/yapamıyoruz. Yalnızca yazar kimliğimle değil, aynı zamanda avukat kimliğimle de yetkililerden doğru bilgileri almak ve konuyu Wattpad Global'e taşımak için çok uğraştım. Tüm okurlarımız sosyal medya mecralarından sesimizi duyurmak için seferber oldu, hashtag çalışmaları yapıldı, bu çalışmalara hala devam ediliyor. Wattpad'in neden önemli olduğunu ve kapatılmaması gerektiğini yetkililere anlatmaya, farkındalık uyandırmaya çalışıyoruz. Bir mücadele içerisindeyiz. Özellikle X (eski adıyla Twitter) üzerinden #wattpadiunutma, #wattpadevimiz, #wattpadçünkü, #wattpadbizim, #wattpadedokunma, #wattpadeözgürlük hashtag'lerine yazılan yazıları ve okur yorumlarını inceleyebilirsiniz.

Cem Erciyes kimdir?

Gazeteci, yayıncı. 1971 doğumlu Cem Erciyes, İzmir Bornova Anadolu Lisesi’ni ve Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nü bitirdi. İstanbul Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler dalında yüksek lisans yaptı. Gazeteciliğe 1992’de Dünya Gazetesi’nde başladı. Dünya Kitap dergisi ve kültür sanat sayfalarında çalıştı. 1997 yılında Radikal’e geçti. Kültür Sanat Editörü ve Radikal Kitap Eki Yayın Koordinatörü, Ek Yayınlar Yönetmeni gibi görevler üstlendi… 2016 yılında Doğan Kitap’ın yayın direktörlüğünü üstlendi. Halen bu işi yapıyor. Çeşitli dergi, gazete ve internet sitelerinde yazıları yayımlandı. TRT’de, Açık Radyo’da kültür sanat ve tarih programları hazırladı, sundu.